Ι.Μ. Βατοπεδίου

Translate

Ι.Μ. Βατοπεδίου

Η Ιερά Βασιλική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου είναι δεύτερη στην ιεραρχία των αγιορείτικων μονών. Βρίσκεται  στη μέση της βορειοανατολικής πλευράς της χερσονήσου του Άθω, 50 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και απέχει 3 ώρες από τις Καρυές. Εορτάζει την 25η Μαρτίου τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τιμά την Παναγία Βηματάρισσα στις 21 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με τη παράδοση, η Μονή ιδρύθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, την κατέστρεψε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης και ιδρύθηκε εκ νέου τον 4ο αιώνα από τον Μέγα Θεοδόσιο του οποίου ο γιος Αρκάδιος σώθηκε εκ θαύματος από ένα ναυάγιο και βρέθηκε στη γεμάτη βάτα περιοχή της και για το λόγο αυτό ονομάστηκε Βατοπαίδι. Μία άλλη εκδοχή για το όνομα της Μονής αναφέρει ότι στη τοποθεσία γύρω από τη Μονή υπάρχουν πολλά βάτα.

Το 892 η Μονή καταστράφηκε από τους Άραβες και ξαναχτίστηκε από τους μοναχούς Αντώνιο, Νικόλαο και Αθανάσιο από την Αδριανούπολη. Κτίρια κτίστηκαν σε όλες τις εποχές μέχρι τον 19 ο αιώνα. Τα πρώτα κτίρια οικοδομήθηκαν με την βοήθεια του αυτοκράτορα Μανουήλ Α’ Κομνηνού (1143-1180) ενώ στο τέλος του αιώνα με τη βοήθεια των μοναχών Σάββα και Συμεών, ιδρυτές της Μονής Χελανδαρίου, οικοδομήθηκαν και άλλα κτίρια και οχυρώσεις. Ένας από τους μεταγενέστερους ευεργέτες της Μονής ήταν ο Λάζαρος Α’. Άλλοι ευεργέτες υπήρξαν ο ηγεμόνας της Μολδαβίας Στέφανος ο Μεγάλος και δούκες των παραδουνάβιων χωρών.

Η Μονή Βατοπαιδίου είναι ένα μεγάλο μνημειώδης μοναστήρι που περιβάλλεται από ψηλό τοίχο. Μέσα στα τείχη, υπάρχει μεγάλη αυλή, η κεντρική εκκλησία, η σταυρωτή τράπεζα και πολλά παρεκκλήσια με σημαντικότερο αυτό της Τιμίας Ζώνης. Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Χτίστηκε το 1312 και ανακαινίστηκε κατά τον 16ο αιώνα. Το κωδωνοστάσιο του Καθολικού είναι ανεξάρτητο από το ναό, έχει ύψος 22 μέτρα και οικοδομήθηκε το 1427. Δίπλα από το Καθολικό υπάρχει η Φιάλη του Αγιασμού που ιστορήθηκε το 1842. Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό της εκκλησίας και του νάρθηκα έγιναν με δωρεά του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ τον 14ο αιώνα και αποδίδονται στον αγιογράφο Μανουήλ Πανσέληνο από τη Θεσσαλονίκη. Το 1739 και το 1819 οι τοιχογραφίες αυτές επιζωγραφίστηκαν. Απέναντι από το Καθολικό βρίσκεται η Τράπεζα του 12ου αιώνα με τρεις αψίδες και τοιχογραφίες του 1786. Κάτω από την οροφή του πύργου του Καθολικού, στην εξωτερική πλευρά, υπάρχει ρολόι και δίπλα του μια εξωτική ανδρική φιγούρα ο ‘Αράπης’, που χτυπά την καμπάνα με ένα σφυρί δηλώνοντας τις ώρες.

Η βιβλιοθήκη της Μονής διαθέτει μία πλούσια συλλογή από 1.700 χειρόγραφα (600 κώδικες σε περγαμηνή, 25 περγαμηνά ειλητάρια και 10.000 έντυπα). Μεταξύ των χειρόγραφων διακρίνεται η Γεωγραφία του διάσημου Έλληνα αστρονόμου και γεωγράφου Κλαυδίου Πτολεμαίου (11ου αι.) αποτελούμενη από 66 σελίδες κειμένου και από 42 χρωματισμένους χάρτες. Επίσης στην Μονή ανήκουν και μερικοί από τους παλαιότερους και πολυτιμότερους χάρτες που υπάρχουν στη χώρα.

Ένας από τους σημαντικότερους θησαυρούς της Μονής Βατοπαιδίου, είναι η Ζώνη της Θεοτόκου, δώρο του Σέρβου ηγεμόνα Λάζαρο Α’ (1372-1389). Αποτελείται από 3 τεμάχια, που χάριν ασφαλείας, φυλάσσεται σε τρία αργυρόχρυσα κουτιά. Άλλα εξίσου πολύτιμα κειμήλια της μονής είναι τεμάχια του Τίμιου Σταυρού, καθώς επίσης μέρος από το καλάμι στο οποίο τοποθετήθηκε το σφουγγάρι, βουτηγμένο σε ξύδι, που προσφέρθηκε στον Ιησού στο Σταυρό, ο ίασπις ένα εξαίρετο κύπελλο το οποίο σύμφωνα με την περιγραφή που φέρει είναι δώρο του Μανουήλ Κατακουζηνού του Μυστρά (1349-1380) και θεωρείται θαυματουργό. Και τέλος το λείψανο του Αγίου Ευδοκίμου του Βατοπαιδινού. Στην Ι.Μ. Βατοπαιδίου υπάρχουν οκτώ θαυματουργές εικόνες της Παναγίας μεταξύ των οποίων η εικόνα της Θεομήτορος της "Πυροβοληθείσης", η εικόνα της Θεοτόκου της "Παραμυθίας", η εικόνα της Θεοτόκου της "Αντιφωνήτριας", η εικόνα της Θεομήτορος "Εσφαγμένης" και τέλος η εικόνα της Θεομήτορος "Βηματάρισσας".

Το 1743 ιδρύθηκε στο Βατοαπαίδι σχολή με ισόβιο επίτροπο τον Μελέτιο. Πρώτος δάσκαλος ήταν ο Ευγένιος Βούλγαρης το 1753. Στις αρχές του 19ου αιώνα η σχολή  ανασυστήθηκε και λειτούργησε μέχρι το 1821 ενώ το 1842 επανιδρύθηκε από την Ιερά Κοινότητα στις Καρυές και λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Φωτογραφία: Ratsas - Wikipedia