Σπήλαιο Ιδαίον Άντρο

Το σπήλαιο Ιδαίον Άντρον ή αλλιώς Αρσένιο βρίσκεται στο όρος Ίδη, στο οροπέδιο της Νίδας. Δεν έχει ιδιαίτερη σπηλαιολογική αξία, αλλά έχει τεράστια αρχαιολογική και πολιτισμική αξία, καθώς ήταν το σπήλαιο που σύμφωνα με το μύθο μεγάλωσε ο μεγαλύτερος θεός της αρχαιότητας, ο Δίας. Σήμερα το Ιδαίο Άντρο δέχεται χιλιάδες τουρίστες από όλη την Κρήτη κάθε χρόνο, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.Χωρίζεται εσωτερικά σε τρεις θαλάμους και το άδυτο.

 

Σύμφωνα με τον μύθο της Γέννησης του Δία, ένας χρησμός ανέφερε ότι ο γιος του Κρόνου και της Ρέας, θα έπαιρνε την εξουσία από τον Κρόνο, ο οποίος ήταν ο μεγαλύτερος θεός. Έτσι, ο Κρόνος καταβρόχθιζε τα παιδιά του, ώστε να μην χάσει την εξουσία του ποτέ. Όταν γεννήθηκε ο Δίας, στο Δικταίο Αντρο, η Ρέα τον λυπήθηκε και θέλησε να τον σώσει από τον Κρόνο. Έτσι, τύλιξε μια πέτρα με ένα πανί και την έδωσε στον Κρόνο, ο οποίος νομίζοντας ότι είναι το βρέφος, την κατάπιε.

Στην συνέχεια, ο Δίας φυγαδεύτηκε από το Δικταίο Αντρο, όπου γεννήθηκε, στο Ιδαίο Άντρο. Κατά τη μεταφορά του νηπίου, σύμφωνα με τον Διώδορο, έπεσε ο ομφαλός του κοντά στον σημερινό ποταμό Καρτερό, ανατολικά του Ηρακλείου. Κατά μια άλλη πιο αδύνατη εκδοχή του μύθου, ο Δίας όχι μόνο μεγάλωσε, αλλά και γεννήθηκε στο Ιδαίο Άντρο.

Οι ντόπιοι πολεμιστές Κουρήτες φύλαγαν την είσοδο του σπηλαίου. Επίσης, κάθε φορά που ο Δίας έκλαιγε, χτυπούσαν δυνατά τα σπαθιά τους πάνω στις μυθικές ασπίδες τους, ώστε τα χτυπήματα να καλύπτουν τον ήχο από το κλάμα και να μην ακούει ο Κρόνος και έρθει και φάει το γιο του. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, καθώς οι Κουρήτες χόρευαν ένα πολύ γρήγορο χορό, οι πανοπλίες τους χτυπούσαν δυνατά και δεν ακουγόταν ο Δίας. Αυτός ο χορός, λένε, είναι ο πρόγονος του σημερινού Κρητικού χορού «πεντοζάλης».Την ανατροφή του Δία ανέλαβαν η νύμφη Μέλισσα και η μυθική κατσίκα Αμάλθεια, από το κέρας της οποίας, έβγαινε κάθε λογής αγαθό. Όταν ο Δίας μεγάλωσε, πήρε την εξουσία από τον Κρόνο και ο χρησμός επαληθεύτηκε. Η ανατροφή του Δία στην Κρήτη αναδεικνύεται από την αναφορά σε αυτόν ως Κρηταγενής Δίας.

Το Σπήλαιο ονομάζεται «Ιδαίον Άντρον», το οποίο σημαίνει η σπηλιά της Ίδης, δηλαδή του Ψηλορείτη. Ακόμη υπάρχει αναφορά στο σπήλαιο ως Ιδεών Άντρων. Πολλοί γνωρίζουν το σπήλαιο και ως η Σπηλιά της Βοσκοπούλας ή απλά Σπήλιος, καθώς λέγεται ότι εκεί τάφηκε η γυναίκα του άρχοντα της Γόρτυνας, του Χαρίδημου. Σύμφωνα με τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, ο Χαρίδημος σκότωσε κατά λάθος την γυναίκα του ενώ κυνηγούσε στον Ψηλορείτη. Τέλος, το σπήλαιο αναφέραται και ως Αρσένιον ή Αρκέσιον Άντρον, από την αρχαία λέξη «άρκεσις» που σημαίνει βοήθεια. Θεωρείται ότι η ονομασία αυτή προέρχεται από τους προσκυνητές που κατέφθαναν στο σπήλαιο για να ζητήσουν τη βοήθεια του Δία, όπως κι αυτός βοηθήθηκε όταν ήταν μωρό και γλύτωσε από τον Κρόνο.