Translate 
Ι.Μ. Ρουσάνου
Ο βράχος πάνω στον οποίο κτίστηκε το μοναστήρι είναι κατακόρυφος, απότομος και στενός. Από μακριά όταν τον βλέπει ο επισκέπτης, εντυπωσιάζεται. Το μοναστήρι καλύπτει ολόκληρο το πλάτωμα της κορυφής του βράχου , του οποίου φαίνεται σαν φυσική απόληξη. Τη σημερινή οικοδομική του μορφή την πήρε κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αι. Η μονή αποτελείται από ένα τριώροφο συγκρότημα με το καθολικό και κελιά στο ισόγειο και με δωμάτια υποδοχής, το αρχονταρίκι, την έκθεση, άλλα κελιά και βοηθητικούς χώρους στους ορόφους. Τελευταία στη βάση του βράχου έχουν κτιστεί χώροι για άλλες χρήσεις (εργαστήρια, βιβλιοθήκη κ.α).
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1388 από τους ιερομόναχους Νικόδημο και Βενέδικτο. Το 1530 οι Γιαννιώτες αδελφοί ιερομόναχοι Ιωάσαφ και Μάξιμος έκτισαν το καθολικό στη θέση της ερειπωμένης εκκλησίας της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και ανακαίνισαν το μοναστήρι. Στη διάρκεια της Κατοχής λεηλατήθηκε. Κατά τη δεκαετία του 1980 η μονή Ρουσάνου αναστηλώθηκε και ανακαινίσθηκε ριζικά από την Αρχαιολογική Υπηρεσία της περιοχής. Σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι με 13 μοναχές.
Tο όνομα του το μοναστήρι το πήρε από παλιό ασκητή που είχε εγκαταβιώσει πάνω στον βράχο και λεγόταν Ρουσάνος. ‘Aλλη εκδοχή είναι ότι κτίστηκε από δύο Ρώσους μοναχούς (Russa-νη=Ρουσάνη).
Η πρόσβαση στο μοναστήρι ήταν δύσκολη. Οι πρώτοι μοναχοί αναρριχήθηκαν. Αργότερα η ανάβαση γινόταν με ανεμόσκαλες και δίχτυ.Ειδικά η ανάβαση κρατούσε περίπου 30 λεπτά και ήταν πολύ δύσκολη. Σήμερα γίνεται άνετα με σκαλοπάτια από τσιμέντο και δύο μικρές στερεές γέφυρες, που κατασκευάστηκαν το 1930 και αντικατέστησαν την ξύλινη γέφυρα που έγινε το 1868.
Το καθολικό της μονής, που αγιογραφήθηκε το 1560, είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, όμως προστάτιδα του μοναστηριού είναι η Αγία Βαρβάρα, που με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και ευλάβεια τιμάται και πανηγυρίζεται η μνήμη της (4 Δεκεμβρίου). Ο ναός είναι μικρός και κομψός, που λόγω ιδιομορφίας του βράχου έχει στραμμένο το Ιερό Βήμα προς τον βορρά αντί να το έχει ανατολικά, όπως είναι το κανονικό. Είναι αγιορείτικου τύπου, σταυροειδής δικιόνιος, με τρούλο στο κέντρο και τις δύο πλευρικές κόγχες, την ψαλτών, δεξιά και αριστερά. Ο τρούλος είναι πολυγωνικός με μονόλοβα παράθυρα και δεσπόζει με το ύψος του σε όλο το όμορφο μοναστηριακό συγκρότημα. Ο νάρθηκας είναι σκεπασμένος με θόλο και γεμάτος με βυζαντινές αγιογραφίες σε καλή κατάσταση.
