Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών
Η Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον Μανταμάδο, στο βορειοανατολικό τμήμα της Λέσβου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στο νησί.
Ο σημερινός ναός που ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής. Το μοναστηριακό συγκρότημα αναπτύσσεται τυπικά, περιμετρικά του ναού, προσδίδοντας οχυρωματικό χαρακτήρα.
Το μοναστήρι του Ταξιάρχη στη Μανταμάδο είναι ευρέως γνωστό για την θαυματουργή του εικόνα, η οποία βρίσκεται εντός πολυτελούς κουβουκλίου του 1766.
Ο Ταξιάρχης είναι προστάτης και πολιούχος του Μανταμάδου αλλά θεωρείται και προστάτης ολόκληρου του νησιού. Μέχρι και σήμερα η εικόνα του προκαλεί δέος με το αυστηρό ύφος του Αρχαγγέλου, τα μεγάλα μάτια και το μαύρο χρώμα, τη φοβερή ρομφαία και τα επιχρυσωμένα φτερά. Η εικόνα στο εσωτερικό του ναού είναι μία από τις ελάχιστες ανάγλυφες εικόνες σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο.
Σύμφωνα με το θρύλο, η μονή δέχθηκε την επιδρομή Σαρακηνών πειρατών, οι οποίοι έσφαξαν τους μοναχούς με εξαίρεση ένα νέο δόκιμο καλόγερο, ο οποίος πρόλαβε να κρυφτεί στην οροφή της εκκλησίας. Από εκεί είδε μετά το μακελειό, τη μορφή του Αρχαγγέλου να φτερουγίζει πάνω από τα πτώματα των μοναχών. Παίρνοντας κερί και χώμα που είχε ποτιστεί με το αίμα τους, έφτιαξε τη μορφή του Ταξιάρχη, όπως πρόλαβε να την αντικρύσει.
Σήμερα βλέπουμε μόνο το κεφάλι και όχι ολόκληρο το σώμα, όπως το είχε φτιάξει ο μοναχός. Οι πιστοί εναποθέτουν μέχρι και σήμερα, ως τάματα, σιδερένια παπούτσια, επειδή η παράδοση θέλει τον Αρχάγγελο να τα φοράει τις νύχτες.
Η εκκλησία γιορτάζει την Κυριακή των Μυροφόρων, δύο εβδομάδες μετά την Ανάσταση, με μεγάλο θρησκευτικό και εμπορικό πανηγύρι συνοδευόμενο με ταυροθυσία και έπειτα παρασκευή του παραδοσιακού φαγητού «κισκέκ» που διανέμεται εθιμοτυπικά στους προσκυνητές, οι οποίοι εξακολουθούν σε μεγάλο ποσοστό, να έρχονται στον Άγιο με τα πόδια την παραμονή της γιορτής, από χιλιόμετρα μακριά, ενώ παρατηρούνται και καβαλάρηδες με τα άλογά τους στολισμένα για να τιμήσουν τον Ταξιάρχη.