Translate 
Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Ψαρά
Ο ιστορικός ναός του Αγίου Νικολάου, προστάτη των απανταχού ναυτικών, δεν θα μπορούσε να λείπει από το νησάκι των Ψαρών. O μεγαλοπρεπής ναός με διαστάσεις 28,60 μέτρα μήκος, 13,60 πλάτος και 18,10 ύψος βρίσκεται στην κορυφή ενός βράχου, δυτικά του οικισμού. Οικοδομήθηκε το 1785 και οι εργασίες του ολοκληρώθηκαν τη χρονολογία γέννησης του πυρπολητή Κανάρη, το 1793. Τα μάρμαρά του μεταφέρθηκαν από Ψαριανούς και προέρχονται από τα Θυμιανά της Χίου, άλλα νησιά του Αιγαίου και από μακρινές πόλεις όπως η Μάλτα και η Μασσαλία. Ο μεγαλοπρεπής ναός διακρίνεται από μεγάλη απόσταση και είναι το πρώτο πράγμα που αντικρύζει ο ταξιδιώτης κατευθυνόμενος προς τα Ψαρά. Στη περίμετρό του, οι Ψαριανοί έχτισαν κάστρο για να προστατεύονται από πειρατικές επιδρομές, μέσα στο οποίο έχτισαν τις οικίες τους. Στο κέντρο του οικισμού ίδρυσαν τον 17ο αιώνα ένα μικρό ναΰδριο, αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Ο υπάρχων ναός κατασκευάστηκε στη θέση εκείνου του μικρού ναού. Για την ανέγερση, συνεισέφεραν όλοι οι κάτοικοι του νησιού, άλλοι καταβάλλοντας σημαντικά χρηματικά ποσά, άλλοι με προσωπική εργασία. Πολλές δε γυναίκες, διέθεσαν πλούσια διακοσμημένα ροδίτικα κεραμικά, τα οποία εντοίχισαν στις εξωτερικές επιφάνειες του ναού.
Η αρχιτεκτονική του ναού είναι συνδυασμός ελληνικής κιονοστήριχτης και ανατολίτικης τρουλαίας βασιλικής, με κολώνες που καταλήγουν σε χρυσό στεφάνι πολύ πριν τα όρια του κιονόκρανου. Ως την καταστροφή των Ψαρών από τους Τούρκους, ο ναός ήταν το διοικητικό, θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του νησιού. Όμως, το 1824 ο ναός καταστράφηκε και λεηλατήθηκαν οι εικόνες, οι πολυέλαιοι και τα καντήλια. Το μόνο που διασώθηκε ήταν το ευαγγέλιο. Το 1864, με την επιστροφή των Ψαριανών, ο ναός ανακαινίστηκε. Από τα 67 παράθυρα και τις 8 θύρες είχε αρχικά, σήμερα υπάρχουν 51 και 7 αντίστοιχα. Η εικόνα του Αγίου Νικολάου αγιογραφήθηκε από τον Επαμεινώντα Δροσινό στην Ερμούπολη της Σύρου το 1846 και φέρει αργυρή επένδυση του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Από τις δεσποτικές εικόνες, πέντε αγιογραφήθηκαν επίσης στη Σύρο το 1888 από τον Αλέξανδρο Γεννάδιο, μία από τον Γεώργιο Βαρούχα το 1889 και μία το 1880 κατά πάσα πιθανότητα στα Ψαρά από τον τοπικό αγιογράφο Γεώργιο Ν. Μαρίνο.
Στον ιστορικό αυτό ναό έχουν λάβει χώρα σημαντικά γεγονότα. Εδώ έχουν παρθεί σπουδαίες αποφάσεις για την συμμετοχή των Ψαρών στον απελευθερωτικό αγώνα, εδώ γιορτάστηκε το Πάσχα του 1821 η συμμετοχή του νησιού στην επανάσταση, η πυρπόληση του τουρκικού δικρότου στην Ερεσσό της Λέσβου στις 27 Μάίου 1821, όπως και η πυρπόληση του τουρκικού δικρότου στην Τένεδο από τον Κανάρη στις 28 Οκτωβρίου 1822. Επίσης εδώ προσευχήθηκε ο Κανάρης πριν πυρπολήσει την Τουρκική ναυαρχίδα τη νύχτα της 6ης προς 7ης Ιουνίου 1822 όπου σκοτώθηκε ο ναύαρχος Καρά Αλής. Ο ναός υπέστη επίσης σημαντικές ζημιές από σεισμό το 2001 με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει να καταρρεύσει.