Μαυρονόρος

Translate English Version

Μαυρονόρος

Το Μαυρονόρος είναι ορεινό χωριό της Ηπείρου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων. Βρίσκεται στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Κασιδιάρης με θέα προς την κοιλάδα του Άνω Καλαμά, σε απόσταση 46,5 χλμ. ΒΔ. από τα Ιωάννινα (μέσω Ασπράγγελους) και 13 χλμ. ΝΔ. από το Καλπάκι. Η αρχική θέση του χωριού ήταν δυτικότερα και σε μεγαλύτερο υψόμετρο από το σημερινό, σε τοποθεσία με άφθονο νερό και από την οποία οι κάτοικοί του επόπτευαν το γύρω χώρο και να οργάνωναν εύκολα την άμυνα τους από τις επιθέσεις των Τουρκαλβανών.
 
Η ονομασία του χωριού προέρχεται από το βουνό Στουπίτσα ή Μαυρονόρος, στους πρόποδες του οποίου είναι κτισμένο το Κεφαλοχώρι (Γλούστα) Θεσπρωτίας, και από την οποία ξεκίνησαν οι ιδρυτές του παλιού χωριού. Το ονόμασαν έτσι επειδή κανένα άλλο βουνό δεν μαυρίζει τόσο, όταν συννεφιάζει, όσο αυτό.
 
Ιστορία
 
Το χωριό ιδρύθηκε τα τέλη του 18ου αιώνα (1866) την περίοδο της τουρκοκρατίας από 40 οικογένειες που μετακινήθηκαν από τα "Πανωχώρια της Μουργκάνας" (τη Γλούστα - σημερινό Κεφαλοχώρι, το Γαρδίκι, τα Βορτόπια - σημερινό Αναβρυτό, τα Τσιμπουκάτικα ή Λέκουφα) για να γλιτώσουν από τους Τούρκους. Τα σπίτια του παλιού χωριού είχαν την αρχιτεκτονική των διώροφων πέτρινων αρχοντικών (με την πίντσα και το υπόγειο κελάρι) που εξαπλώθηκε αργότερα σε όλα τα χωριά της Ηπείρου και ήταν κτισμένα με πέτρα λαξευμένη από Ηπειρώτες μαστόρους καθώς και ξύλα δουλεμένα με το χέρι.
 
Το 1886 ο σουλτάνος παραχώρησε την περιοχή στον αρχιστράτηγο Εγιούπ πασά, ο οποίος επέτρεψε στους κατοίκους να καλλιεργήσουν αμπέλια και να φυτέψουν δέντρα. Μέσα από τη γεωργία οι κάτοικοι κατάφεραν να φτιάξουν περιουσίες. Όμως, οι καιροί ήταν δύσκολοι και βίωσαν μεγάλες κακουχίες και λεηλασίες.
 
Το 1909 η Ήπειρος ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενη. Συμμορίες Αλβανών λεηλατούσαν τα ελληνικά χωριά. Σύμφωνα με τον Γεώργιο Μαυράκη, ο οποίος κατέγραψε την ιστορία του χωριού, μία μέρα μερικοί κάτοικοι του Μαυρονόρους βοήθησαν έναν άνδρα να σώσει το κοπάδι του από κλοπή. Οι συμμορίτες άκουσαν τα ονόματα των ανδρών και λίγες μέρες αργότερα πήγαν στο χωριό για να πάρουν εκδίκηση. Είπαν ψέματα ότι ήταν Τούρκοι που είχαν πάει για να πάρουν τους φόρους και οι σκοποί τους επέτρεψαν να μπουν στο Μαυρονόρος.
 
Οι συμμορίτες κατευθύνθηκαν αμέσως προς το σχολείο. Έβαλαν φωτιά στο υπόγειο και μπήκαν μέσα. Έπιασαν τον γιο ενός από τους άνδρες που είχαν βοηθήσει τον βοσκό και τον μαχαίρωσαν. Ένας άλλος προσπαθούσε να πιάσει και να σκοτώσει έναν συμμαθητή του. Τα υπόλοιπα παιδιά βγήκαν στα παράθυρα και άρχισαν να φωνάζουν βοήθεια. Οι κάτοικοι πήραν τα όπλα και μπήκαν μέσα στο κτίριο για να τα σώσουν. Μαζί τους και πολλές απελπισμένες μάνες. Στην πόρτα της αίθουσας που κρατούσαν ομήρους τους μαθητές, φυλούσε «τσίλιες» ένας ληστής και δεν τις άφηνε να περάσουν. Μια μητέρα άρχισε να παλεύει μαζί του και τον έριξε στη σκάλα. Η πόρτα άνοιξε, αλλά ο ληστής πρόλαβε να πυροβολήσει τη μητέρα στο γόνατο. Άλλη μια γυναίκα μαχαιρώθηκε θανάσιμα. Λίγο αργότερα, μπήκαν οι άνδρες Μαυρονορίτες με τα τουφέκια τους. Τρεις Αλβανοί συμμορίτες έπεσαν νεκροί.  Οι υπόλοιποι κατάφεραν να γλιτώσουν.
 
Ωστόσο, δεν ήταν το μοναδικό χτύπημα που δέχτηκε το χωριό. Το 1912 πυρπολήθηκε από τους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της κατοχής το χωριό θεωρήθηκε πέρασμα και έγινε πεδίο μάχης. Έτσι, πολύ κάτοικοι το εγκατέλειψαν και αναζήτησαν καταφύγιο σε άλλα χωριά ή πάνω στα βουνά. Όταν ο κίνδυνος απομακρύνθηκε, επέστρεψαν. Όμως, όχι για πολύ. Το 1964 εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, οι οποίοι δημιούργησαν ένα νέο χωριό λίγο πιο κάτω το Νέο Μαυρονόρος.
 

Λεύκωμα Φωτογραφιών

Κείμενα και Φωτογραφίες



Δείτε