Γραφικά Χωριά

Translate

Καλαμωτή

Η Καλαμωτή είναι ένα ακόμη μεσαιωνικό χωριό της Χίου που η ιστορία του ξεκινάει την εποχή της Γενουατοκρατίας. Η ύπαρξη του οικισμού ως οχυρό με περίβολο βεβαιώνεται από το 1364. Ο πολεοδομικός ιστός του μεσαιωνικού πυρήνα του χωριού παραμένει σχεδόν ανέπαφος, με στενά σοκάκια, οργανωμένο αποχετευτικό δίκτυο, εκκλησιές και μικρές πλατείες σε κάθε γειτονιά. Το χωριό κτίσθηκε ως αμυντικό οχυρό ώστε να αντιμετωπισθούν οι επιδρομές των πειρατών εκείνης της εποχής, για το λόγο αυτό ήταν αθέατο από τη θάλασσα και αρχιτεκτονικά έμοιαζε με κάστρο.

Επί Τουρκοκρατίας, υπήρξε Διοικητικό Κέντρο των Μαστιχωρίων, ενώ η περίοδος ακμής διήρκησε ως τον μεγάλο σεισμό του 1881. Η οικονομική ευημερία έχει αποτυπωθεί στην αρχιτεκτονική του οικισμού. Ο σεισμός του 1881 ισοπέδωσε τον οικισμό αφήνοντας πίσω του τεράστιες καταστροφές. Αποτέλεσμα λίγο μετά να ξεκινήσει το πρώτο κύμα μετανάστευσης που συνεχίστηκε μέχρι το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Τα χρήματα των μεταναστών ήταν αυτά που συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση και ανασυγκρότηση του οικισμού. Έτσι μία νέα περίοδος ακμής ξεκινάει που φτάνει στο αποκορύφωμά της την δεκαετία 1945-1957. Εκείνη την εποχή κατασκευάστηκαν στο χωριό σχολεία όλων των βαθμίδων που έδωσαν τη δυνατότητα στα παιδιά του χωριού να μορφωθούν και στη συνέχεια να σπουδάσουν.

Στη περαιτέρω ερήμωση του χωριού συνέβαλε ένα σχέδιο επέκτασης του οικισμού που είχε ήδη εκπονηθεί από το 1939 και τέθηκε σε ισχύ το 1941. Το σχέδιο έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς κατοίκους με οικονομική άνεση να εγκαταλείψουν το μεσαιωνικό πυρήνα και να κατασκευάσουν νέες κατοικίες έξω από αυτόν. Σε σύντομο χρονικό διάστημα στο νέο οικισμό μεταφέρθηκαν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες, καφενεία και καταστήματα. Έτσι οι παλιές κατοικίες απαξιώθηκαν και πολλές από αυτές μετατράπηκαν σε στάβλους και αποθήκες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη γρήγορα φθορά των κτιρίων με πολλές καταρρεύσεις τοιχίων ή και ολόκληρων κτιρίων.

Τη δεκαετία του 1980, έγινε ακόμη μία καταστροφή με αφορμή ακόμη μία οικιστική ανάπλαση του χωριού. Περίπου το 1/3 των σπιτιών που συνιστούσαν το βόρειο τείχος του οικισμού κατεδαφίστηκαν αλλά τελικά η ανάπλαση έμεινε στα χαρτιά και ο χώρος που δημιουργήθηκε έγινε χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Καταστροφές πάντως είχαν γίνει και προγενέστερα όπως αυτή του Μεγάλου Σκεπαστού που οδηγούσε στη Κάτω Πόρτα, για να μπορεί να περνάει το λεωφορείο.

Το 1988 ο οικισμός κηρύχθηκε παραδοσιακός, παρόλα αυτά δεν έγινε καμία εργασία συντήρησης των παλαιών κτιρίων και  πολλά εξ’ αυτών κηρύχθηκαν ετοιμόρροπα και κατεδαφίστηκαν. Με τη κήρυξη του οικισμού ως διατηρητέου αυξήθηκε όμως το αγοραστικό ενδιαφέρον και οι κάτοικοι άρχισαν να αναγνωρίζουν τη πραγματική πολιτιστική αξία του μεσαιωνικού πυρήνα. Έτσι μέσα από προγράμματα χρηματοδότησης πολλά κτίρια αναπαλαιώθηκαν και μετατράπηκαν σε τουριστικά καταλύματα. Η ερήμωση βέβαια είχε και τη θετική της πλευρά καθώς πολλά κτίρια παρέμεινα ανέπαφα και αυθεντικά. Πολλά αγοράστηκα από Έλληνες και ξένους που σεβάστηκαν τη πολιτιστική τους αξία και επισκεύασαν τα εγκαταλειμμένα σπίτια στην αρχική τους μορφή.   

Στη νότια πλευρά του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας του Αγρελωπού, ενώ στη βόρεια ο κατεστραμμένος από τον σεισμό του 1881 μεσαιωνικός πύργος Ζυβός και η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Σικελιάς. Άλλα αξιοθέατα είναι οι διάσπαρτες εκκλησίες εντός και εκτός του οικισμού. Στη μεγάλη πλατεία του νέου οικισμού, υπάρχουν καφενεία, εστιατόρια και ταβέρνες και σε κοντινή απόσταση η παραλία Κώμη, μία από τις πιο κοσμοπολίτικες του νησιού. Η Καλαμωτή απέχει 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου.