Λίμνη Βιστωνίδα
Αν κάποιος βρεθεί στο Νομό Ξάνθης, δεν θα πρέπει να χάσει την ευκαιρία να επισκεφτεί τη λίμνη Βιστωνίδα με τις διώρυγες που τη συνδέουν με τη θάλασσα, τους πυκνούς καλαμώνες που την περιβάλλουν και τα μικρά Δέλτα των ποταμών που καταλήγουν σε αυτή. Αυτήν την φυσική ομορφιά έρχονται να συμπληρώσουν οι λιμνοθάλασσες Λάφρη, Λαφρούδα, Αλυκή , Έλος και η λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγους, όπου είναι χτισμένα σε μικρές νησίδες τα εκκλησάκια του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας Παντάνεσης.
Η γέννηση της λίμνης Βιστωνίδας τοποθετείται πριν από 5,000,000 έτη περίπου. Το όνομα της το πήρε από τους Βίστωνες, ένα θρακικό φύλο, που ζούσε στην περιοχή. Το εμβαδόν της λίμνης φτάνει τα 42 τετρ. χλμ. Η έκταση αυτή αυξομειώνεται αναλόγως με την εποχή γύρω στα 6 τετρ. χλμ. Το μέσο βάθος της λίμνης είναι 2-2,5 m και το μέγιστο 3m και αποτελεί την υδάτινη δεξαμενή μιας πολύ μεγάλης λεκάνης απορροής.
Η ιδιαιτερότητα της λίμνης είναι ότι το νερό, το οποίο παρουσιάζει μεταβολές στην περιεκτικότητα αλάτων. Έτσι, το βόρειο τμήμα της λίμνης έχει γλυκά νερά από τις εισροές τριών ποταμών: του Κόσυνθου, του Κομψάτου και του Τραύου. Στο νότιο τμήμα της η λίμνη είναι αλμυρή, και το νερό αυτό προέρχεται από τη θάλασσα μέσω τριών καναλιών που τη συνδέουν με τη λίμνη.
Ο κόσμος των πουλιών είναι χωρίς αμφιβολία αυτός που κυριαρχεί με τους εντυπωσιακούς αριθμούς των πληθυσμών και την ποικιλία των ειδών του. Ανάμεσα στα 302 είδη που υπάρχουν, μερικά είναι ο Λευκοτσικνιάς, τα Φοινικόπτερα, ο Αργυροπελεκάνος, η Αργυροτσικνιά, η Λαγγόνα. Η ευρύτερη περιοχή του υγροτόπου παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία στη χλωρίδα και την πανίδα. Στην επικράτεια αυτή του νερού η αφθονία των ζώων είναι απαράμιλλη. Ο σιωπηλός για τα ανθρώπινα αυτιά κόσμος των ψαριών, αποτελείται από 37 είδη. Τα ψάρια που ζουν στα γλυκά νερά είναι το γριβάδι, η κοκκινοφτέρα και η θρίτσα ενώ στα αλμυρά νερά συναντούμε τα χέλια, τα λαβράκια , επτά είδη κεφαλιών κλπ. Υπάρχουν ζώα φυτοφάγα, σαρκοφάγα, διαφόρων μεγεθών. Στα δάση και τους θαμνώνες, στα Δέλτα του Κόσυνθου και του Κομψάτου κρύβονται ο αγριόγατος, ο ασβός, το τσακάλι κλπ., ενώ στην ευρύτερη περιοχή ζουν λίγοι λύκοι και ζαρκάδια.
Χλωρίδα:
- Δέντρα: Ασημόλευκες, καβάκια, σκλήθρα, ιτιές, φράξοι, φτελιές και πλάτανοι.
- Υδρόφιλα: η Lemna minor, η νεραγκούλα Ranunculus trichophilus, τα ψαθιά Typha latifolia και T. angustifolia, ο Cyperus hamulosus, το Myriophullum spicatum, η Trapa natans, ο Potamogeton fluitans και η ίριδα Iris pseudacorus.
- Άλλα είδη: το Glaucium flavum, η περικοκλάδα Cynanchum acutum, η Ammophila arenaria, ο Carduus acicularis, ο Lathyrus annuus, η Anchusa procera, o Anthriscus sylvestris nemorosus, η σιληνή Silene euxina, το Xanthium spinosum, ο Scolymus hispanicus, το Halimione portulacoides, το Cynodon dactylon, η Dittrichia viscosa, κ.ά.
- Πάπιες: κεφαλούδι, κιρκίρια, καπακλήδες, γκισάρια, σφυριχτάρια, πρασινοκέφαλες, ψαλίδες, χουλιαρόπαπιες, βαλτόπαπιες, φερεντίνια, μαυροκέφαλες, βαρβάρες και σπάνιους θαλασσοπρίστες.
- Αρπακτικά: βασιλαετοί, θαλασσαετοί, στικταετοί, κραυγαετοί, φιδαετοί, χειμωνόκιρκοι, πολλοί καλαμόκιρκοι, τσίφτες, αετογερακίνες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, πετρίτες, δεντρογέρακα, βαλτόμπουφοι, νανόμπουφοι, τυτούδες και κουκουβάγιες.
- Χήνες: ασπρομέτωπες χήνες, σταχτόχηνες, κοκκινόχηνες, βουβόκυνοι, αγριόκυκνοι και νανόκυκνοι.
- Άλλα είδη πτηνών: φοινικόπτερα, αργυροπελεκάνοι, ροδοπελεκάνοι, λαγγόνες, ήταυροι, χαλκόκοτες, χουλιαρομύτες, πορφυροτσικνιάδες, μαύροι πελαργοί, μαυροβουτηχτάρια, νανοβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, νυχτοκόρακες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νεροκοτσέλες, στρειδοφάγους, αβοκέτες, πετροτουρλίδες, καλαμοκανάδες, καλημάνες, αγκαθοκαλημάνες, διάφορες σκαλίδρες, μαυρότρυγγες, κοκκινοσκέληδες, μπεκατσίνια, μαχητές, πρασινοσκέληδες, τουρλίδες, σιγλίγουρους, θυελλόγλαρους, λεπτόραμφους γλάρους, ποταμογλάρονα, νανογλάρονα, αλκυόνες, ψευταηδόνια, υφάντρες, μουστακαλήδες και ψαρόνια.
- Αμφίβια: ανατολικοί χτενοτρίτωνες, πρασινόφρυνοι, κιτρινομπομπίνες, δεντροβάτραχοι, σβελτοβάτραχοι, πηλοβάτες και λιμνοβάτραχοι.
- Ερπετά: ποταμοχελώνες, βαλτοχελώνες, γραικοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, πρασινόσαυρες, σαύρες του Ταύρου, τυφλίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σπιτόφιδα, σαπίτες, αγιόφιδα, λαφιάτες και οχιές.
- Θηλαστικά: τσακάλι, βίδρα, αγριόγατα, αλεπού, ασβός, σκαντζόχοιρος, πετροκούναβο, νυφίτσα, νεροαρουραίος, στικτοϊκτίδα, τυφλοπόντικας και διάφορα είδη νυχτερίδων.
- Ψάρια: θρίτσα (Alosa vistonica), ευρωπαϊκοί οξύρυγχοι (Acipenser sturio), αλάια (Alburnus vistonicus), χέλι (Anguilla anguilla), ζαχαριάς (Aphanius fasciatus), θρακική μπριάνα (Barbus cyclolepis), θρακοβελονίτσα (Cobitis strumicae), αγκαθερό (Gasterosteus gymnourus), βουλγαρογωβιός (Gobio bulgaricus), ποντογωβιός (Knipowitschia caucasica), μικρόσιρκο (Leucaspius delineatus), πετροχείλι (Oxynoemacheilus bureschi), τσαϊλάκι (Petroleuciscus borysthenicus), λάμπραινα (Petromyzon marinus), μουρμουρίτσα (Rhodeus amarus), τσιρώνι (Rutilus rutilus), γουλιανός (Silurus glanis), γληνί (Tinca tinca), πολλά είδη από κεφαλόπουλα, τσιπούρες, λαβράκια, γλώσσες και αθερίνες.