Μνημείο Φιλοπάππου

Translate English Version

Μνημείο Φιλοπάππου

Το Μνημείο Φιλοπάππου βρίσκεται στον λόφο των Μουσών, απέναντι από την Ακρόπολη και χρονολογείται στο 114-116 μ.Χ. Πρόκειται για Μαυσωλείο που κτίσθηκε από τους Αθηναίους προς τιμή του μεγάλου ευεργέτη της πόλης των Αθηνών, εξόριστου ηγεμόνα της Κομμαγηνής και εγγονιού του Αντιόχου Δ΄, Ιουλίου Αντιόχου Φιλoπάππου, ο οποίος αφού εγκαταστάθηκε στην πόλη της Αθήνας, ανακηρύχθηκε Ύπατος της πόλης (90 - 100 μ.Χ.) και Αθηναίος πολίτης.

Το μνημείο έχει διαστάσεις 9.80 x 9.30 μ. και περιλαμβάνει τον ταφικό θάλαμο που είναι κατασκευασμένος από πεντελικό μάρμαρο. Ο θάλαμος βρίσκεται επάνω σε βάθρο ύψους 3,08 μ. από πωρόλιθο επενδυμένο με πλάκες μαρμάρου από τον Υμηττό. Η πρόσοψη του μνημείου είναι ορατή από την Ακρόπολη και φέρει πλούσια αρχιτεκτονική διακόσμηση. Το μνημείο σωζόταν μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα όταν ο περιηγητής Κυριακός ο εξ Αγκώνος επισκέφθηκε το χώρο και ανέφερε στα απομνημονεύματα του την άριστη κατάσταση του μνημείου. Η καταστροφή του, έγινε σε μεταγενέστερο χρόνο και τμήματα του χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Μιναρέ στον Παρθενώνα, επί Τουρκοκρατίας. Από τις τέσσερις πλευρές του Μαυσωλείου, σώζεται σήμερα μόνο η βορειοανατολική. Τρεις επιγραφές χαραγμένες κάτω από τα αγάλματα, δίνουν τα ονόματα των απεικονιζόντων προσώπων. Η κεντρική μορφή ήταν ο Φιλόπαππος, γιος του Επιφάνους, αριστερά ο Αντίοχος, γιος του βασιλέα Ιουλίου Αντιόχου Φιλoπάππου, και δεξιά ο βασιλιάς Σέλευκος Νικάτωρ, γιος του Αντιόχου.

Στην εξωτερική πλευρά της βορειοανατολικής πλευράς που διασώζεται ως σήμερα, υπάρχουν ανάγλυφα από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του Φιλοπάππου. Πάνω από μία παράσταση που παρουσιάζει τον Φιλόπαππο σε τέθριππο άρμα με ακολουθία ραβδούχων, είχαν τοποθετηθεί σε ισάριθμες κόγχες τρεις ανδριάντες. Ο κεντρικός ανδριάντας παρουσιάζει τον Φιλόπαππο καθήμενο να θαυμάζει την ευρισκόμενη στον απέναντι λόφο Ακρόπολη των Αθηνών. Ακριβώς πίσω του ήταν ο νεκρικός θάλαμος με την σαρκοφάγο. Δεξιά του κεντρώου ανδριάντα ήταν ο ανδριάντας του παππού του Φιλόπαππου, του Αντίοχου Δ΄ του τελευταίου Βασιλέως της Κομμαγηνής, και αριστερά ο ανδριάντας του ιδρυτή της Βασιλικής δυναστείας των Σελευκιδών, στη Συρία, δηλαδή του Σέλευκου Α' του Νικάτωρα από τον οποίο και καταγόταν η βασιλική δυναστεία της Κομμαγηνής.

Στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές το 1898 και τον επόμενο χρόνο έγιναν εργασίες συντήρησης του μνημείου. Το 1940 πραγματοποιήθηκε συμπληρωματική διερευνητική ανασκαφή από τον Η. Α. Thompson και τον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό, όπου διαπιστώθηκε πως το μνημείο αυτό έφερε νεκρικό θάλαμο ύψους 9 μέτρων και εμβαδού 7x5 μέτρων. Συνεπώς το μνημείο είχε τον χαρακτήρα Μαυσωλείου.