Translate 
Πύργος Κούλια
Ο πύργος Κούλια είναι μία οχυρωματική κατοικία, χτισμένη στους πρόποδες του κάστρου Αγίου Δονάτου, βορειοδυτικά της πόλης της Παραμυθιάς Θεσπρωτίας. Η λέξη Κούλια προέρχεται από την τουρκική λέξη “Kule” που σημαίνει πύργος. Έτσι συνήθως ονομάζονταν οι οχυρές κατοικίες που είναι γνωστές και ως πυργόσπιτα. Τα πυργόσπιτα είχαν αμυντικό χαρακτήρα και χρησίμευαν και ως παρατηρητήρια. Η διαφορά τους με τους πύργους είναι ότι ήταν χτισμένα σε κατοικημένες περιοχές και εξωτερικά μοιάζουν με κατοικίες.
Ο πύργος Κούλια που χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα είναι γνωστός και ως Κούλια των Μπονολάτων. Είναι χτισμένος σε περίοπτη θέση και έδινε κατά το παρελθόν στον εκάστοτε ιδιοκτήτη τη δυνατότητα ελέγχου του κάμπου της Παραμυθιάς και της ευρύτερης περιοχής. Οι κάτοικοι του πύργου ήταν γαιοκτήμονες και άρχοντες της περιοχής. Κατασκευάστηκε σε μία εποχή όπου ήταν έντονες οι επιθέσεις από Σλάβους και ληστές. Αρχιτεκτονικά ανήκει στο τύπο των οχυρών κατοικιών που παρόμοιες συναντάμε στην Ήπειρο και στην Αλβανία κατά τη περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο συγκεκριμένος πύργος αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα δείγματα οχυρωματικής κατοικίας στη βορειοδυτική Ελλάδα.
Πρόκειται για πενταώροφο κτίσμα που το ύψος του φτάνει τα 26 μέτρα. Οι όροφοι χωρίζονται με ξύλινα πατώματα και η επικοινωνία μεταξύ τους γίνεται με ξύλινες σκάλες. Στο 2ο και στο 3ο όροφο υπάρχουν τζάκια με οξυκόρυφες απολήξεις. Οι εξωτερικές του διαστάσεις είναι 7,80 x 7,67 μέτρα και στεγάζεται με θόλο που καλύπτεται με τετράρριχτη στέγη. Οι τοιχοποιίες είναι δομημένες με ασβεστόλιθους και πωρόλιθους, συνδεδεμένους με ισχυρό ασβεστοκονίαμα. Στο ισόγειο και στο 1ο όροφο υπάρχουν μόνο τυφεκιοθυρίδες ενώ στους άλλους τρείς ορόφους παράθυρα. Στο 4ο όροφο εκτός από παράθυρα υπάρχουν και καταχύστρες προς ενίσχυση του αμυντικού χαρακτήρα του πύργου. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του 2ου ορόφου και η είσοδος στο εσωτερικό γινόταν με ξύλινη ανασυρόμενη σκάλα. Υπάρχει και μία δεύτερη είσοδος στο ισόγειο που οδηγεί στον αύλειο χώρο του πύργου.
Οι χώροι του ισογείου και του 1ου ορόφου χρησίμευαν ως αποθήκη όπου οι ένοικοι αποθήκευαν σιτηρά, λάδι και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Στους υπόλοιπους ορόφους διέμεναν οι ένοικοι. Ίχνη χρώματος που υπάρχουν στου τοίχους μαρτυρούν ότι κατά πάσα πιθανότητα ήταν διακοσμημένοι. Ο πύργος έχει αναστηλωθεί και είναι ανοικτός στο κοινό.
