Translate 
Μονή Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας
Ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της Κρήτης, πολύ κοντά στην ξακουστή λιμνοθάλασσα στο Ελαφονήσι, είναι η Ιερά Μονή της Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας (ή Γουνοσκαλίτισσας), η οποία δεσπόζει κτισμένη σε βράχο, αγναντεύοντας από ψηλά το Λιβυκό πέλαγος.
Ένας δίκλιτος ναός εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, κτισμένος το 1894 πάνω από τον αρχικό σπηλαιώδη ναό, στο καθολικό του οποίου σώζεται η θαυματουργή εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 8ου-9ου αιώνα. Άλλες σημαντικές εικόνες καθώς και μια μικρή λαογραφική συλλογή με το κρυφό σχολείο, βρίσκουμε στο βυζαντινό μουσείο, που έχει διαμορφωθεί στον χώρο του μοναστικού συγκροτήματος. Επίσης, στους πρόποδες του βράχου σώζονται τα κτίρια του “Παρθενώνα”, όπου κατασκευάστηκαν το 1940, κατά την επανασύσταση και λειτουργία της μονής σε γυναικεία, προκειμένου να στεγάσουν τις μοναχές.
Η ιερότητα του χώρου, σύμφωνα με την παράδοση, ξεκινάει γύρω στον 7ο με 8ο αιώνα, με την εύρεση της εικόνας της Θεοτόκου σε μια εσοχή στον βράχο από έναν γεωργό. Πιθανολογείτε, ότι η εικόνα μεταφέρθηκε την εποχή της εικονομαχίας σε εκείνο το σημείο και “παρουσιάστηκε” σαν όραμα στον γεωργό, που έβλεπε φλόγα καντηλιού τα βράδια. Όταν θέλησαν να μετακινήσουν την εικόνα, για να κατασκευάσουν ναό στου πρόποδες του ιερού βράχου, εκείνη μυστηριακά επέστρεψε στο μέρος που είχε βρεθεί. Το σημάδι αυτό, θεωρήθηκε από όλους ως η θέληση της Παναγίας να ανεγερθεί ναός πάνω στον βράχο, όπως και έγινε.
Σύμφωνα με τον θρύλο, η ονομασία Χρυσοσκαλίτισσα δόθηκε στην μονή, επειδή το τελευταίο από τα ενενήντα οκτώ σκαλοπάτια της ήταν χρυσό. Ένας άλλος θρύλος πάλι λέει, ότι ένα από τα σκαλοπάτια έκρυβε τα χρυσά αριστουργήματα του μοναστηριού, για να τα προστατεύει από τις λεηλασίες των Οθωμανών. Ακόμη και σήμερα, υπάρχει η αίσθηση μεταξύ των πιστών, ότι όποιος πιστεύει πραγματικά, μπορεί να διακρίνει το ολόχρυσο σκαλοπάτι.
Τον Απρίλιο του 1824, τις ημέρες του Πάσχα, ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ Πασάς, με τον πολυπληθή στρατό του, θέλοντας να καταπνίξει την επανάσταση των Ελλήνων, καταφθάνει στο Ελαφονήσι, όπου σφαγιάζει 600 γυναικόπαιδα και 40 επαναστάτες και ισοπεδώνει 10 εκκλησίες της περιοχής. Η μοναδική που καταφέρνει σαν από θαύμα να γλυτώσει από την μανία των βαρβάρων είναι η Χρυσοσκαλίτισσα, καθώς την προσπάθειά των στρατιωτών να ανέβουν στην μονή, εμπόδισε ένα σμήνος μελισσών που είχε βρει φωλιά σε μια κόγχη του βράχου. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο υπάρχει σήμερα εικονοστάσι.
Κατά την περίοδο της αιγυπτιοκρατίας (1830-1840) η μονή παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα έρημη, μέχρι να έλθει και να κατοικήσει ο ηγούμενος Ιωαννίκιος από τα Κύθηρα, κτίζοντας παράλληλα νέα οικήματα δίπλα στον σπηλαιώδη ναό. Το 1855 και αφού ο ναός έχει παραμείνει ξανά έρημος, ο μοναχός Μανασσής Γλυνιάς ανακαινίζει την μονή, κτίζοντας ξενώνα, κελιά και αποθήκες. Η Μονή Χρυσοσκαλίτισσας όπως είναι σήμερα κτίστηκε το 1894, αφού χάλασαν την παλιά εκκλησία και έκοψαν τον βράχο για να δημιουργηθεί χώρος.
Άλλες σημαντικές χρονολογίες στην ιστορία της μονής είναι το 1907, όταν το αυστριακό πλοίο Imperatrix ναυαγεί στο Ελαφονήσι και οι μοναχοί καταφέρνουν με αυταπάρνηση να σώσουν 102 από τους 140 επιβάτες. Η μονή το 1940 μετατρέπεται σε γυναικείο μοναστήρι, αλλά με την γερμανική κατοχή εκδιώκονται οι μοναχές και εγκαθίσταται γερμανικό φυλάκιο. Χαρακτηριστικές είναι οι τρύπες από πυροβόλο αγγλικού αεροπλάνου σε εικόνα χαμηλά στο τέμπλο.
Είναι μετά το 1944, κατά την αποχώρηση των Γερμανών, που η μοναστική ζωή ξαναβρίσκει τους ρυθμούς της στον βράχο της Μονής Χρυσοσκαλίτισσας, αυτήν την φορά με άνδρες μοναχούς, οι οποίοι κρατάνε αδιάκοπα μέχρι σήμερα ζωντανό αυτό το ιερό προσκύνημα.
Η μονή απέχει 70 χιλιόμετρα από τα Χανιά και η πρόσβαση γίνεται μέσω μιας υπέροχης διαδρομής από τα καστανοχώρια της Κισάμου. Φθάνοντας στην κωμόπολη της Κισάμου και συνεχίζοντας για άλλα 45 χιλιόμετρα, αντικρίζεις το κατάλευκο κτίσμα της Χρυσοσκαλίτισσας να δεσπόζει σκαρφαλωμένο στο βράχο. Σε μόλις 5 χιλιόμετρα απόσταση βρίσκεται και το πανέμορφο Ελαφονήσι.
