Αργοσαρωνικός

Αργοσαρωνικός

ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα νησιά του Σαρωνικού έχουν μια σημαντική ιστορία και μια ενδιαφέρουσα παράδοση πολλών αιώνων, καθώς έχουν κατοικηθεί από την προϊστορική εποχή, κατά την οποία αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα. Η ακμή τους συνεχίστηκε και κατά τα ακόλουθα χρόνια, ιδιαίτερα στον τομέα του εμπορίου και της ναυτιλίας, αλλά στη συνέχεια διακόπηκε. Οι Μακεδόνες αλλά και οι Ρωμαίοι κατάκτησαν τα νησιά του Σαρωνικού, ενώ κατά τη Βυζαντινή περίοδο δέχονταν συνεχώς πειρατικές επιθέσεις. Παρόλα αυτά, η συνεισφορά τους στην Ελληνική επανάσταση του 1821 είχε εξέχουσα σημασία.

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Το σύμπλεγμα των νησιών του Αργοσαρωνικού βρίσκεται ανάμεσα στην Αττική και τις ανατολικές ακτές της Πελοποννήσου. Αποτελείται από το Σαρωνικό και τον Αργολικό κόλπο και ονομάζεται συνολικά Αργοσαρωνικός. Ο Σαρωνικός κόλπος, είναι ο σημαντικότερος από ναυτιλιακή κίνηση κόλπος της Ελλάδας. Το στόμιό του, που διανοίγεται μεταξύ των ακρωτηρίων Σουνίου και Σκυλλαίου έχει πλάτος 27 μίλια και η είσδυση του από τη νησίδα Βελβίνη μέχρι την Ελευσίνα έχει 37 μίλια μάκρος.

Μέσα στο Σαρωνικό κόλπο βρίσκονται τα νησιά Πόρος, Αίγινα, Σαλαμίνα, Αγκίστρι Ύδρα, Σπέτσες και άλλα μικρότερα νησιά και βραχονησίδες, η χερσόνησος των Μεθάνων, το λιμάνι του Πειραιά και ο κόλπος της Ελευσίνας. Στην παραλία του βρίσκονται ωραίες τοποθεσίες και προάστια. Στον Αργολικό κόλπο και την Αργολική ακτή είναι τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Δοκός. Λόγω της κοντινής τους απόστασης από την Αττική αποτελούν δημοφιλή προορισμό και είναι πολύ οργανωμένα τουριστικά.

 

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Το Αγκίστρι είναι το μικρότερο νησί του Αργοσαρωνικού και έχει έκταση 14 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Απέχει 22 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά και 3,5 ναυτικά μίλια από την Αίγινα. Το μήκος του νησιού είναι 5,5 χλμ. και το πλάτος 3,5 χλμ. και το υψηλότερο σημείο του νησιού έχει υψόμετρο 249 μ. και βρίσκεται στο Κοντάρι. Ο πληθυσμός του νησιού είναι περίπου 1.120 κατοίκοι και το καλοκαίρι πλησιάζει στους 5.000 κατοίκους. Το Μεγαλοχώρι απέχει από την Σκάλα 2,5 χλμ. και τα Λιμενάρια απέχουν από το Μεγαλοχώρι 6,5 χλμ.

Το νησί περιμετρικά αποτελείται από πολλούς μικρούς όρμους και από ηπήνεμους κολπίσκους με καταγάλανα νερά, στους περισσότερους από τους οποίους τα πεύκα φτάνουν μέχρι την θάλασσα. Το Αγκίστρι αποτελείται από χαμηλούς καταπράσινους λόφους, οι οποίοι καλύπτονται από πευκοδάση, που αποτελούνται από πεύκα και από κουκουναριές και σκίνα. Είναι το τρίτο νησί στην Ελλάδα σε αναλογία πρασίνου (80%).

Η Αίγινα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του Αργοσαρωνικού, μετά την Σαλαμίνα και έχει έκταση 85 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Απέχει 16 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά. Το μήκος των ακτών είναι 57 χλμ. Έχει έκταση περίπου 83 τ. χλμ. και πληθυσμό περίπου 17.000 κατοίκους. Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού έχει ηφαιστειακή προέλευση. Αυτό παρατηρείται στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού, που αποτελείται από πετρωμένη λάβα. Η Αίγινα αποτελείται από χαμηλούς λόφους, πολλοί από τους οποίους καλύπτονται από πευκοδάση. Το υψηλότερο όρος της είναι το βουνό Όρος, με υψόμετρο 532 μέτρα, το οποίο δεν έχει σπουδαία βλάστηση, εκτός από θάμνους και άλλα χαμηλά φυτά.

Νότια και ανατολικά το Όρος σχηματίζει απόκρυμνες βραχώδεις ακτές, αφήνοντας μόνο μικρούς κόλπους με εξαίρεση τον μεγάλο κόλπο της Αγίας Μαρίνας. Οι υπόλοιπες ακτές είναι ομαλές, με μικρούς ή μεγάλους κόλπους. Δυτικά και βορειοδυτικά υπάρχουν οι επίπεδες κατοικημένες περιοχές της Αίγινας, με το μεγάλο κόλπο του Μαραθώνα και το λιμάνι της πόλης της Αίγινας. Στη περιοχή αυτή παράγονται τα περισσότερα φυστίκια και σταφύλια. Υπάρχουν ελιές, συκιές και αμυγδαλιές. Βόρεια υπάρχει η στενή κοιλάδα του Μεσαγρού, που ξεχωρίζει το βουνό από τα χαμηλά υψώματα που επεκτείνονται παράλληλα με τη βόρεια ακτή.

Ο Πόρος έχει έκταση 31 τ.χλμ. και πληθυσμό περίπου 4.000 κατοίκους. Βρίσκεται 32 ν.μ. νότια του Πειραιά και αποτελείται από δύο νησιά που ενώνονται με ένα μικρό ισθμό πλάτους 150 μέτρων. Τη Σφαιρία, ηφαιστιογενές νησί, βραχώδη και άνυδρη, αλλά πολύ όμορφη και γραφική, στην οποία είναι κτισμένη αμφιθεατρικά η πόλη του Πόρου και την Καλαυρία, που είναι καταπράσινη, με πυκνή βλάστηση, λόφους και γραφικούς κόλπους. Η ψηλότερη κορυφή του νησιού είναι η Βίγλα με υψόμετρο 378μ. και εκτός από τις λίγες καλλιεργημένες εκτάσεις, είναι σχεδόν καλυμμένη από πεύκα. Το σχήμα της Καλαυρίας είναι τριγωνικό και από τον κορμό του νησιού προβάλλουν τρεις χερσόνησοι.

Προς τα βόρεια είναι η χερσόνησος του Μπιστιού, που καταλήγει στο ακρωτήριο "Αχέδο" (Μπίτσι), Ν.Α. εκτείνεται η χερσόνησος του Μοναστηριού, που καταλήγει στο ακρωτήριο "Καλαύρι" (Μόδι) και Β.Δ. εκτείνεται η χερσόνησος του Νεώριου, που καταλήγει στο ακρωτήριο "Ντάνα" (Φανάρι), που ονομάζεται έτσι γιατί στην άκρη του είναι κτισμένος ο φάρος που δείχνει στα πλοία την είσοδο του κόλπου του Πόρου. Στο κέντρο του νησιού της Καλαυρίας δεσπόζουν δύο βουνά, που είναι κατάφυτα με πεύκα. Στο ανατολικό μέρος είναι η "Βίγλα" με υψόμετρο 378 μέτρα και στο μέσο του νησιού ο "Προφήτης Ηλίας" με υψόμετρο 314 μέτρα, που στην κορυφή του είναι κτισμένο το ομώνυμο ξωκλήσι του Αη-Λια.

Τα δύο βουνά ενώνονται με ένα διάσελο (λαιμό) μήκους 1600 μέτρων, που στην αρχή του προς την πλευρά του Προφήτη Ηλία διευρύνεται και σχηματίζεται ένα μικρό οροπέδιο 50 στρεμμάτων, το "Πολυχρόνι". Προς την πλευρά της Βίγλας το διάσελο αυτό καταλήγει σε δύο μικρούς λοφίσκους. Στο λοφίσκο που είναι προς τα νότια είναι κτισμένος ένας μικρός οικισμός με δέκα πέντε περίπου σπίτια, το "Σαμουήλ". Σε απόσταση 600 περίπου μέτρων από το "Σαμουήλ" και 1000 μέτρα από τον "Προφήτη Ηλία", πάνω στο φρύδι του διάσελου, βρίσκεται η τοποθεσία "Παλάτια", όπου υπάρχει σήμερα ό,τι έχει απομείνει από τον άλλοτε λαμπρό Ναό του Θεού της θάλασσας Ποσειδώνα. Ο χώρος αυτός και σε ακτίνα 500 μέτρα γύρω από το ιερό του ναού έχει απαλλοτριωθεί και ανήκει τώρα στο Ελληνικό Δημόσιο.

Τα δύο βουνά η "Βίγλα" και ο "Προφήτης Ηλίας" χωρίζονται από ένα βαθύ ρέμα, την "Τσούμπα", που ξεκινώντας από το "Σαμουήλ" φτάνει μέχρι το "Ασκέλι" και καταλήγει στη θέση "Παναγίτσα". Σε μερικά σημεία της ποταμιάς της "Τσούμπας" αναβλύζουν νερά που κυλούν και χάνονται στο ρέμα, ακόμη και το καλοκαίρι. Τον χειμώνα, όταν βρέχει, ο ξεροπόταμος αυτός κουβαλάει πολλά νερά και μετατρέπεται σε χείμαρρο, που καταλήγει στο Ασκέλι.

Το βουνό "Βίγλα" στα βόρεια, κατεβαίνοντας προς την θάλασσα, χωρίζεται σε δύο λόφους.

Ο δυτικός είναι πευκόφυτος, πιο ομαλός και φτάνει μέχρι τον όρμο της Βαγιωνάς. Στη βόρεια πλευρά του λόφου υπάρχουν κτήματα με ελιές και λεμονιές. Λίγο κάτω από το Ναό του Ποσειδώνα και σε απόσταση 700 μέτρων είναι κτισμένο το εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής.

Ο ανατολικός λόφος είναι πέτρινος, με θαμνώδη βλάστηση, καταλήγει στις απόκρημνες ακτές της "Σκαρπέζας" (Μακρύ Αυλάκι). Στα Ν.Α. της "Βίγλας" σχηματίζονται τρεις πευκόφυτοι λόφοι. Είναι η "Σταυρόραχη", το "Κοκορέλι" και τα "Τσούτσουρα", που οι πλαγιές τους καταλήγουν απότομα στο ακρωτήριο "Μόδι".

Στα νότια της "Βίγλας" σχηματίζονται δύο ήμεροι λόφοι, που και αυτοί είναι γεμάτοι με πεύκα. Είναι η "Κιάφα" και η "Κοντήτα". Στη πλαγιά των λόφων αυτών βρίσκεται κτισμένη η περίφημη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, στην οποία ανήκει και το μεγαλύτερο μέρος της γύρω περιοχής.

Το βουνό του "Προφήτη Ηλία", που βρίσκεται στο κέντρο του νησιού και έχει στα Β.Δ. κάπως πιο ομαλές πλαγιές και πευκόφυτες. Σε αυτές τις πλαγιές υπάρχουν και αρκετές εκτάσεις καλλιεργήσιμες με ελιές που φτάνουν μέχρι το λεκανοπέδιο της "Φούσας".

H Ύδρα έχει έκταση 52 τετραγωνικά χιλιόμετρα και απέχει 6 ναυτικά μίλια από την νοτιοανατολικη ακτή της Αργολίδας. Είναι μια βραχώδης οροσειρά, μήκους 20 χιλιομέτρων και πλάτους από 1,5 χμ. έως 6 χμ.

Το νησί είναι άγονο και άνυδρο, με ψηλότερη κορυφή το Έρε (592 μ.) και απέχει 35 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά.

Ο Δήμος της Ύδρας έχει περίπου 2.387 κατοίκους.

Οι Σπέτσες βρίσκονται στα δεξιά της εισόδου του Αργολικού κόλπου και γύρω της βρίσκονται τα νησάκια Σπετσοπούλα, Άγιος Γιάννης και το Μικρό Μπούρμπουλο. Το νησί απέχει 1,5 μίλι από την Ερμιονίδα και 50 μίλια από τον Πειραιά και έχει σχήμα ωοειδές με περίμετρο ακτογραμμής 11 μιλίων, εμβαδόν 22,5 τ.χιλ., μέγιστο μήκος 6.5 χλμ. και πλάτος 4 χλμ. Η υψηλότερη κορυφή του νησιού είναι ο Προφήτης Ηλίας με 291 μ.

Τα ακρωτήρια του νησιού είναι το Σουρμπούτι (ΒΑ), το Κάβο - Φανάρι (Α), ο Μαυρόκαβος (ΝΑ), το Ζάστανο (Ν) και το Μπουρμπούθι (ΒΔ).

 

ΚΛΙΜΑ

To κλίμα στα νησιά του Αργοσαρωνικού είναι τυπικό Μεσογειακό. Τους χειμερινούς μήνες ο καιρός είναι ήπιος και υπάρχουν περίοδοι παρατεταμένης ηλιοφάνειας, ενώ οι καλοκαιρινοί μήνες είναι ξηροί και θερμοί, δημιουργώντας ένα ευχάριστο περιβάλλον για τους παραθεριστές.

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η οικονομία των νησιών του Αργοσαρωνικού στηρίζεται στην αλιεία, την γεωργία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό.