Ι.Ν. Αγίας Σοφίας

Translate

Ι.Ν. Αγίας Σοφίας

Ο Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας χτίστηκε τον 12ο αιώνα (1149-1150). Δεσπόζει στην άκρη ενός απόκρημνου βράχου στην Άνω Πόλη της Μονεμβασιάς και αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο του Κάστρου. Αρχιτεκτονικά ανήκει στο λεγόμενο «ηπειρωτικό» οκταγωνικό τρουλαίο τύπο όπως το Δαφνί και ο Όσιος Λουκάς. Ο κύριος ναός είναι ένα ενιαίος χώρος, ενώ στις τέσσερις γωνίες υπάρχουν παρεκκλήσια. Το τριμερές Ιερό Βήμα είναι στην ανατολική πλευρά, ενώ ο νάρθηκας στη δυτική. Ο ναός είναι κτισμένος με το πλινθοπερίκλειτο σύστημα.

Στο εσωτερικό του φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 12ου – 13ου αιώνα που δυστυχώς έχουν αλλοιωθεί από τη φθορά του χρόνου. Εξαιρετικής τέχνης είναι και ο σωζόμενος μαρμάρινος διάκοσμος, δείγμα της γλυπτικής του 12ου αιώνα. Ωστόσο, λόγω των πολλών μη αναστρέψιμων μετατροπών που έχει υποστεί ο ναός κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορικής του διαδρομής, ορισμένα από τα γλυπτά δε κατέστη δυνατόν να επανατοποθετηθούν και τμήμα τους βρίσκονται πλέον στην Αρχαιολογική Συλλογή της Μονεμβασιάς. Ο ναός ήταν αρχικά αφιερωμένος στην Παναγία Οδηγήτρια αλλά μετά την Ελληνική Επανάσταση αφιερώθηκε στην Αγία Σοφία, λόγω της ομοιότητάς της με το μεγαλοπρεπή ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά τη περίοδο της Α΄ Ενετοκρατίας (1463-1540) λειτούργησε ως Madonna del Castello ή Nostra Donna in Castello για τις ανάγκες των καθολικών αξιωματούχων. Την περίοδο της Α´ Οθωμανικής κυριαρχίας (1540-1690) ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, ενώ κατά τη περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (1690-1715) αποτέλεσε το καθολικό μονής δυτικού δόγματος και αφιερώθηκε στη Madonna del Carmine. Την περίοδο ης Β´ Οθωμανικής κυριαρχίας (1715-1821), ο ναός μετατράπηκε εκ νέου σε μουσουλμανικό τέμενος, γνωστό ως «Φετιχέ» ή του «Σουλτάνου Σουλεϊμάν. Με την απελευθέρωση της πόλης έγινε χριστιανικός ναός αφιερωμένος στην Αγία Σοφία.

Πρόσβαση

Το σημαντικό αυτό μνημείο της Μονεμβασιάς, αναστηλώθηκε το 1958 – 1959 από τον Ευστάθιο Στίκα. Για να φτάσει κάποιος έως το ναό της Αγίας Σοφίας, θα πρέπει να ακολουθήσει οποιοδήποτε μονοπάτι με κατεύθυνση την Άνω Πόλη κα το Κάστρο. Καλό είναι να αποφεύγεται η πεζοπορία τις ώρες της ημέρας με υπερβολική ζέστη. Επίσης παπούτσια πεζοπορίας ή αθλητικά είναι απαραίτητα για την ανάβαση στο Κάστρο.