1. Πόρος (πόλη)
Ο Πόρος είναι η πρωτεύουσα και το λιμάνι του ομώνυμου νησιού. Χτισμένος αμφιθεατρικά σε μια λοφοπλαγιά στο νησάκι Σφαιρία πάνω από το λιμάνι, εντυπωσιάζει με τα ολόλευκα κεραμοσκεπή σπίτια και το Ιστορικό Ρολόι στη ψηλότερη κορυφή του λόφου. Το Ρολόι κτίσθηκε το 1927 και αποτελεί στολίδι και τοπόσημο της πόλης. Η θέα προς το λιμάνι και τις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου είναι εξαιρετική, όπως θαυμάσιο είναι και το ηλιοβασίλεμα με τον ήλιο να χάνεται ανάμεσα στα βουνά της "Κοιμωμένης". Στη περιοχή γύρω από το Ρολόι, το σημερινό Καστέλι, κτίσθηκαν και οι πρώτες κατοικίες το 1465. Με τη πάροδο του χρόνου, η πόλη επεκτάθηκε στις περιοχές της Πούντας, της Μπρίνιας και του Μύλου. Είναι οι παλιές συνοικίες του Πόρου που διατηρούν την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική και αποκαλύπτουν εικόνες γεμάτες χρώματα και αυθεντικής νησιώτικης ζωής. Σε αντίθεση με τα σπίτια στις άνω περιοχές, οι οικίες στη παραλία είναι κυρίως επιβλητικά νεοκλασικά στα χρώματα της ώχρας.
Γύρω από το λιμάνι και κατά μήκος της προβλήτας κτυπά η καρδιά της πόλης. Εκεί βρίσκονται το Πολιτιστικό και Εκθεσιακό κέντρο, η Χατζοπούλειος βιβλιοθήκη, το Αρχαιολογικό μουσείο και το Δημαρχείο. Από την πλατεία του Δημαρχείου ξεκινά γραφικό δρομάκι μέσα από κάτασπρα ασβεστωμένα σπίτια με όμορφες βουκαμβίλιες που οδηγεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες του γνωστού ζωγράφου Παρθένη. Στη μικρή πλατεία του Αϊ-Γιώργη δεσπόζει το νεοκλασικό του Δεϊμέζη, διατηρητέο κτίριο κτισμένο από γκρίζα και κόκκινη πέτρα καθώς και ένας αιωνόβιος πλάτανος με ένα μικρό εκκλησάκι από κάτω. Από εκείνο το σημείο ένα σοκάκι στα αριστερά οδηγεί στο Ρολόι ενώ τα σοκάκι στα δεξιά στα Μπρίνια και το Μύλο. Μία διαδρομή μέσα από πανέμορφα κάτασπρα σπίτια στολισμένα με πολύχρωμα λουλούδια και πανοραμική θέα του λιμανιού και της απέναντι ακτής. Στη κορυφή του λόφου στέκει ένας ανεμόμυλος με το μονοπάτι να συνεχίζει και να οδηγεί στο νοτιοανατολικό άκρο, πάνω από το Εκκλησάκι του Σταυρού. Από τον Μύλο ξεκινάει ένα ακόμη μονοπάτι προς το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου απ’ όπου η θέα του κόλπου είναι μοναδική.
Το σημείο δίπλα στο λιμάνι είναι η αφετηρία των θαλάσσιων ταξί για τις παραλίες του νησιού και την απέναντι πόλη του Γαλατά ενώ είναι το σημείο που συγκεντρώνει και τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση. Εκεί βρίσκονται όλα τα καταστήματα, καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και κέντρα διασκέδασης. Στο τέλος της προκυμαίας βρίσκεται το Προγυμναστήριο, το οποίο υπήρξε η εξοχική κατοικία του Όθωνα και στο οποίο μέχρι πριν λίγο καιρό γινόταν η προπαίδευση νέων ναυτών του Πολεμικού Ναυτικού.
Ο Πόρος συνδυάζει την αστική μεγαλοπρέπεια με τη νησιωτική ομορφιά καθώς η εύκολη, συχνή και γρήγορη πρόσβαση από ξηρά και θάλασσα τον καθιστά δημοφιλή προορισμό όλους τους μήνες του χρόνου. Ο Δήμος Πόρου διοργανώνει σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ενώ ξεχωριστή αξία έχει το Πάσχα στη πόλη με το έθιμο της συνάντησης των Επιταφίων στο λιμάνι. Ο Πόρος είναι ένας πανέμορφος οικισμός σε ένα ειδυλλιακό τοπίο και αποτελεί εξαιρετικό προορισμό για αποδράσεις αλλά και για διακοπές καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο - ΦΕΚ 1200/Δ/28-9-1993