Άνδρος (Χώρα)
Η Χώρα στην Άνδρο είναι η πρωτεύσουσα του νησιού και βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του. Είναι κτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο που μοιάζει να “κόβει” τη θάλασσα στα δύο. Η χερσόνησος από τον κεντρικό δρόμο που διασχίζει τη Χώρα οδηγεί στην πλατεία του Αφανή Ναύτη και τη θάλασσα. Καταλήγει στο μικρό νησάκι, πάνω στο οποίο είναι κτισμένο το μεσαιωνικό Ενετικό κάστρο, και την βραχονησίδα του διάσημου φάρου Τουρλίτη. Η Χώρα της Άνδρου περιβάλλεται από δύο αμμώδεις παραλίες, την κεντρική παραλία της πρωτεύουσας Νειμποριό στα δυτικά και το Παραπόρτι στα ανατολικά. Στο Νειμποριό ξεχωρίζει η προβλήτα του περίφημου Ναυτικού Ομίλου που εγκαινιάστηκε το 1957 και χρηματοδοτήθηκε από εφοπλιστές και ναυτικούς για να μαθαίνουν ιστιοπλοΐα και κωπηλασία οι νέοι της Άνδρου.
Η Χώρα έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα με πανέμορφα πλακόστρωτα δρομάκια αλλά και σύγχρονα επιβλητικά αρχοντικά που θυμίζουν το εφοπλιστικό της παρελθόν και παρόν. Ο φάρος Τουρλίτης είναι ένα από τα καλύτερα αξιοθέατα στην πόλη, χτισμένος το 1887 πάνω σε έναν βράχο. Περπατώντας την οδό Γεωργίου Εμπειρίκου μπορεί κανείς να δει την Καΐρειο βιβλιοθήκη, το αρχοντικό Βογιατζίδη, το Εμπειρίκειο γυμνάσιο, και τον χώρο του Ιδρύματος Πέτρου και Μαρίας Κυδωνιέως. Η πόλη διαθέτει τέσσερα μουσεία: Αρχαιολογικό, Σύγχρονης Τέχνης, Ναυτικό και Λαογραφικό. Ακολουθώντας τα σκαλιά από την μεριά του Αρχαιολογικού μουσείου θα βρείτε το παγκοσμίου φήμης μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Στις δύο αίθουσες του μουσείου θα βρείτε γλυπτά και ζωγραφικά έργα γνωστών καλλιτεχνών ενώ κάθε καλοκαίρι φιλοξενούνται εκθέσεις από καλλιτέχνες διεθνούς βεληνεκούς. Στοιχεία που κάνουν να ξεχωρίζει ο έντονος πολιτιστικός της χαρακτήρας της πόλης είναι οι πολλές εκθέσεις και δρώμενα, κυρίως την καλοκαιρινή περίοδο, το Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου και τα παραδοσιακά πανηγύρια.
Στη Χώρα μπορείτε να βρείτε πολλά όμορφα νεοκλασικά αρχοντικά και σπίτια, πλακόστρωτα δρομάκια, πλατείες, γραφικά σοκάκια και όμορφες εκκλησίες όπως η Παναγία Παλατιανή, η Καθολική Εκκλησία του Αγίου Ανδρέα και ο Άγιος Γεώργιος καθώς και η Μητρόπολη της Άνδρου, που βρίσκεται απέναντι από το σπίτι του Θεόφιλου Καΐρη, μια εμβληματική προσωπικότητα της Άνδρου.
Ιστορία
Σε αντίθεση με την δυτική και κεντρική Άνδρο που κατοικείται από την αρχαιότητα, η χερσόνησος της Χώρας άρχισε να κατοικείται κατά τον 13ο αιώνα. Εκείνη την εποχή το νησί βρισκόταν υπό φραγκική κατοχή και στη νησίδα, στην άκρη του ακρωτηρίου, χτίστηκε το 1207 το Ενετικό κάστρο (ή Κάτω Κάστρο) το οποίο χρησίμευε ως ορμητήριο αλλά και ως κατοικία του Μαρίνο Ντάντολο, ανιψιός του αφέντη της Άνδρου Ενρίκο Ντάντολο. Κατά το 16ο αιώνα η Χώρα ήταν ένας μικρός αλλά πυκνοδομημένος οικισμός χτισμένος στην άκρη του ακρωτηρίου, περιφραγμένος από τείχη. Όλες οι κατοικίες βρίσκονταν εντός των τειχών, αφήνοντας τις πεδιάδες εκατέρωθεν του ακρωτηρίου για καλλιέργειες. Το 1674 η Χώρα καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε μέχρι το 1750 όπου άρχισε και πάλι να κατοικείται.
Το 19ο αιώνα η Άνδρος στρέφεται στη ναυτιλία και γνωρίζει οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Έτσι η Χώρα, όντας εμπορικό και οικονομικό κέντρο του νησιού, επεκτείνεται κατά μήκος της χερσονήσου. Στην πυκνοκατοικημένη περιοχή της Ρίβας και της Πλακούρας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή χτίζονται αρχοντικά και νεοκλασικά σπίτια από τις οικογένειες των εφοπλιστών. Παράλληλα χτίζονται σπίτια και υπηρεσίες με δωρεές των εύπορων οικογενειών, στις ακατοίκητες περιοχές της χερσονήσου, όπως το Εμπειρίκειο Γηροκομείο και Νοσοκομείο από την οικογένεια Εμπειρίκου.
Το 1901, κατασκευάστηκε ο πεζόδρομος της Αγοράς από τον δήμαρχο Γεώργιο Εμπειρίκο, ο οποίος είναι ο πρώτος πεζόδρομος που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα και αποτελεί μέχρι και σήμερα τον κύριο εμπορικό δρόμο της Χώρας με πληθώρα καταστημάτων. Ξεκινάει από το ύψος του Γηροκομείου και καταλήγει στην πλατεία Καΐρη, στην οποία ο Θεόφιλος Καΐρης ξεκίνησε την Ελληνική επανάσταση στο νησί, και στη συνέχεια μέσω της παλιάς πόλης στην πλατεία του αφανή ναύτη, στην άκρη του ακρωτηρίου.
Παράλληλα εκείνη την εποχή αναπτύσσεται και το λιμάνι στην Πλακούρα, που υποδέχεται ανθρώπους και εμπορεύματα μέσω βαρκών, αφού τα πλοία παρέμεναν στον κόλπο βόρεια του ακρωτηρίου. Πάνω από το λιμάνι χτίζονται αρχοντικά αλλά και το ξενοδοχείο "Ξενία" του ΕΟΤ.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1943 κι ενώ η Άνδρος ήταν υπό ιταλική κατοχή, οι Γερμανοί βομβαρδίζουν μέσω θαλάσσης τη Χώρα για να αναγκαστεί η ιταλική φρουρά να παραδοθεί σε αυτούς, καθώς η Ιταλία είχε συνθηκολογήσει. Αποτέλεσμα του βομβαρδισμού ήταν η καταστροφή των αρχοντικών των Εμπειρίκων στη περιοχή Ρίβα, του Ενετικού Κάστρου και του φάρου Τουρλίτη. Το 1958, στη Ρίβα κατασκευάστηκε η πλατεία του αφανή ναύτη με το άγαλμα στη μνήμη των ανδριωτών ναυτικών.
Μετά τον πόλεμο χτίστηκαν αρκετές κατοικίες, κυρίως εξοχικές αλλά και τουριστικές, προς την βόρεια πλευρά του ακρωτηρίου. Έτσι, η παραλία του Νειμποριού εξελίχθηκε σε τουριστικό κέντρο με αρκετά καταστήματα και ξενοδοχεία δίπλα στην θάλασσα.
Δείτε
Γεφύρι του Κάστρου
Πέτρινα Γεφύρια
Αρχαιολογικό Μουσείο Άνδρου
Μουσεία
Πηγές Μενήτων
Πηγές
Σπήλαιο Φόρος
Σπήλαια
Ι. Ν. Παναγίας Θαλασσινής
Εκκλησίες
Ι. Μ. Αγίας Μαρίνας
Μοναστήρια
Κάτω Κάστρο Άνδρου
Κάστρα/Φρούρια
Κάστρο Φανερωμένης ή Γριάς ή Επάνω Κάστρο ή Κοχύλου
Κάστρα/Φρούρια
Πύργος Μπίστη-Μουβελά
Πύργοι