Η Παλαιοχώρα, η ίδρυση της οποίας τοποθετείται στο 896 μ.Χ., βρίσκεται στο λόφο που είναι πίσω και πλάγια από το Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου, και η παλιά αυτή πόλη μοιάζει με τον Μιστρά με πολλές Εκκλησίες και ερείπια από παλιά σπίτια.

 

Πρόκειται για τον παλιό οικισμό της Αίγινας που κτίστηκε από τους Αιγινίτες γύρω στα 896 μ.Χ., για να προφυλαχτούν από τις θαλάσσιες επιδρομές των Σαρακηνών πειρατών. Ο λόφος έσφυζε από ζωή και οι κάτοικοι ασχολούνταν με τη γεωργία και το εμπόριο ως το 1537 μ.Χ., οπότε ο διαβόητος πειρατής Χάιρ-εδ-διν Βαρβαρόσσα λεηλάτησε και ρήμαξε τον οικισμό, γκρεμίζονας τα πάντα εκτός από τις εκκλησίες. Το 1654 μ.Χ. η Παλαιαχώρα καταστράφηκε εκ νέου και ερημώθηκε, αυτή τη φορά από τους Ενετούς.

 

Σήμερα σώζονται περίπου 35, από τις 350 εκκλησίες που υπήρχαν παλιά με αξιόλογες τοιχογραφίες, οι οποίες όμως δεν είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Μαύρικα (13ος αιώνας) βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το λόφο της Παλαιοχώρας. Η διακόσμηση είναι μια σειρά από τοιχογραφίες μερικές απο τις οποίες χρονολογούνται στο 1330. Δίπλα βρίσκεται η εκκλησία του Σταυρού που γιορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου και αριστερά, πιο ψηλά, είναι η Βασιλική του Αγίου Γεωργίου του Καθολικού, που αργότερα ονομάστηκε Παναγία η Φορίτισσα. Συνεχίζοντας συναντάμε το Καθεδρικό ναό του Αγίου Διονυσίου, ο οποίος ήταν Επίσκοπος του νησιού από το 1576 μέχρι το 1579. Ο Άγιος ζούσε σε ένα κελί που σώζεται μέχρι σήμερα. Νοτιότερα υπάρχει ένα εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στην Αγία Άννα. Άλλη Εκκλησία που συναντάμε είναι της Επισκοπής, μια θολωτή Βασιλική, η οποία έχει χτιστεί μέσα στον βράχο. Από το κελί του Αγίου Διονύσιου, ένα μονοπάτι κάνει το γύρο του λόφου, περνώντας από το Εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων και από την Εκκλησία των Ταξιαρχών, που βρίσκεται κάτω από αυτό. Το Μοναστήρι της Αγίας Κυριακής ήταν το κέντρο της Παλαιοχώρας από τον 17ο αιώνα και μέχρι το 1830. Η Αγία Κυριακή είναι μια διπλή Βασιλική, με θαυμάσιες τοιχογραφίες.

 

Κάτω από την Αγία Κυριακή, το μονοπάτι οδηγεί στη σταυροειδή Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, με ένα μπλε θόλο και ένα μπλε καμπαναριό. Το μονοπάτι συνεχίζει και ανεβαίνει στη Βασιλική των Αγίων Αναργύρων, που έχει προς τα δεξιά της ψηλότερα, την Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και αριστερά και κάτω το Εκκλησάκι της Κοίμησης της Θεοτόκου. Πάνω από το μονοπάτι είναι η Εκκλησία της Μεταμόρφωσης, της οποίας σώζεται όλη η τοιχογραφία του Ιερού. Επιστρέφοντας στο κυρίως μονοπάτι βρίσκουμε την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

 

Στην Παλαιοχώρα, τα σπίτια, μικρά, τετράγωνα, ήταν κτισμένα στη Νοτιοδυτική μεριά του λόφου και ξεκινούσαν από την κορυφή του λόφου, μέχρι τους πρόποδες. Αποτέλεσε για πολλούς αιώνες την πρωτεύουσα του νησιού και εγκαταλήφθηκε σιγά-σιγά στις αρχές του 19ου αιώνα όταν οι κάτοικοι ξαναγύρισαν στις παραθαλάσσιες περιοχές. Στην Παλαιοχώρα υπάρχουν πολλά μονοπάτια, νερά, πηγάδια και στέρνες. Στο ψηλότερο μέρος υπάρχει το Κάστρο, με τις εκκλησίας των Αγίων Δημητρίου και Γεωργίου, από το οποίο η θέα προς την παραλία της Σουβάλας είναι φανταστική. Σώζονται τα ερείπια από τα τείχη και δεξαμενές νερού.