Ι. Μ. Παναγίας Μαυριωτίσσης

Translate English Version

Ι. Μ. Παναγίας Μαυριωτίσσης

Η Βυζαντινή μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας ή Μεσονησιώτισσας είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι ανδρική μονή και βρίσκεται σε μία πανέμορφη τοποθεσία με αιωνόβια πλατάνια στην ανατολική όχθη της χερσονήσου της λίμνης Ορεστιάδας, 4 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς, απέναντι από το χωριό Μαυροχώρι (Μαύροβο).

Πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα επί των ημερών του αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ Κομνηνού (1081-1118). Αρχικά ονομαζόταν Μεσονησιώτισσα αλλά τον 17ο αιώνα μετονομάστηκε σε Μαυριώτισσα από το απέναντι παραλίμνιο χωριό Μαυροχώρι (Μαύροβο), οι κάτοικοι του οποίου συντηρούσαν την μονή. Είναι χτισμένη στο σημείο όπου το 1083 αποβιβάσθηκαν  στρατεύματα του Αλεξίου Α’ Κομνηνού για να εκδιώξουν τους Νορμανδούς κατακτητές της πόλης της Καστοριάς. Το μοναστήρι διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο σε όλες τις φάσεις της ιστορίας της περιοχής ως πνευματικός χώρος.

Παρέμεινε κλειστή για πάρα πολλά χρόνια μέχρι την επανίδρυσή της το 1998. Ο αρχικός ναός είχε τις ίδιες διαστάσεις με το σημερινό που αποτελείται από τον κυρίως ναό και τον νάρθηκα. Τον 16ο αιώνα προστέθηκε παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο ενώ σε μεταγενέστερη περίοδο μουσείο και εκθετήριο. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται από τον πρώιμο 13ο αιώνα και διατηρούνται αποσπασματικά σε διάφορα τμήματα του ναού. Οι αγιογραφίες στην εξωτερική πλευρά του νάρθηκα τοποθετούνται στην περίοδο 1259-1264, χρονολόγηση που στηρίζεται στα σπαράγματα επιγραφών που συνοδεύουν δύο μορφές, τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ τον Παλαιολόγο (1259-1282) και τον αδελφό του Ιωάννη. Οι τοιχογραφίες είναι έργο 5 διαφορετικών αγιογράφων από τον 12ο μέχρι και το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα.

Κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, η μονή υπέστη πολλές καταστροφές με αποτέλεσμα να καταστραφούν κάποιες από τις σπουδαίες τοιχογραφίες, ενώ άλλες να υποστούν φθορές όπως τα εικονιζόμενα πρόσωπα που έχουν χαραχθεί τα μάτια από τους Τούρκους.