Translate 
Σπήλαιο Αγίας Σοφίας Κυθήρων
Το Σπήλαιο της Αγίας Σοφίας είναι ένα εκ των τριών με το ίδιο όνομα στα Κύθηρα. Τα άλλα δύο βρίσκονται στην Αγία Πελαγία και στον Κάλαμο,σύμφωνα μάλιστα με τους τοπικούς θρύλους τα σπήλαια αυτά ενώνονται μεταξύ τους. Το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας Μυλοποτάμου στα Κύθηρα είναι το πρώτο που μελετήθηκε επιστημονικά στην Ελλάδα το 1930 από τον Πατριάρχη της Ελληνικής σπηλαιολογίας Ιωάννη Πετρόχειλο και τη σύζυγό του Άννα., ο οποίος είχε καταγωγή από τα Κύθηρα.Το σπήλαιο βρίσκεται στα δυτικά παράλια, στον όρμο Κόκκαλα και είναι ηλικίας 4 εκατομμυρίων ετών.
Ήδη από το 13ο αι. οι Κυθήριοι μετέτρεψαν τον προθάλαμο του σπηλαίου σε χώρο εκκλησιαστικής λατρείας όπου το κοσμούν αγιογραφίες που απεικονίζουν ολόσωμες μορφές αγίων. Οι ξένοι περιηγητές που καταφτάνουν στο νησί από το 17ο αι. αποτυπώνουν στις μαρτυρίες τους το δέος που προκαλούσε αυτό το σκοτεινό βάραθρο της γης. Μέσα στο σπήλαιο, τα παλιά χαράγματα με ονόματα και ημερομηνίες υπενθυμίζουν στο σημερινό επισκέπτη ότι πριν από αυτόν προηγήθηκαν και άλλοι πολλοί, όπως ο Άγγλος περιηγητής του 1810, αλλά και οι ίδιοι οι Κυθήριοι που αναζήτησαν καταφύγιο στο σπήλαιο στη διάρκεια της Κατοχής. Μεταξύ των εικονιζομένων μορφών διακρίνεται η Αγία Σοφία και οι τρεις κόρες της, Αγάπη, Πίστη και Ελπίδα. Οι αγιογραφίες, ζωγραφισμένες με τη τεχνική της νωπογραφίας, διατηρούνται σε άριστη κατάσταση, χάρη στην έλλειψη φωτός, στην υγρασία και στη σταθερή θερμοκρασία, που επικρατούν μόνιμα στο χώρο. Αμέσως μετά, ο επισκέπτης συναντά το νεότερο εκκλησάκι, κτίσμα του 1875. Λίγο πιο πέρα υπάρχει ένα κοίλωμα που γεμίζει με το νερό που στάζει από την οροφή· παλαιότερα χρησίμευε ως κολυμπήθρα για την ίαση παιδιών που είχαν γεννηθεί με προβλήματα υγείας. Στην Αγία Σοφία, λοιπόν, οφείλει το όνομά του το σπήλαιο του Μυλοποτάμου, αν και άλλη παράδοση υποστηρίζει ότι τα τρία ομώνυμα σπήλαια του νησιού είχαν αρχικά αφιερωθεί στην του θεού σοφία.
Σύμφωνα με την μυθολογία ο Πάρις και η Ωραία Ελένη κατά την φυγή τους από την Αρχαία Σπάρτη βρήκαν καταφύγιο στο Σπήλαιο Αγίας Σοφίας. Εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, τέλεσαν το μυστήριο του γάμου, μια σεμνή τελετή που πραγματοποιήθηκε στον προθάλαμο του σπηλαίου. Ο κρυφόγαμος, όπως έχει ονομαστεί, έγινε προκείμενου η Ωραία Ελένη να μην θεωρηθεί παλλακίδα ή μοιχαλίδα του Πάρη. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι η Ωραία Ελένη - σύμφωνα με την τοπική παράδοση - δημιούργησε στο Σπήλαιο Αγίας Σοφίας το πρώτο βρεφοκομείο παρέχοντας φροντίδα και στέγη σε εγκαταλελειμμένα βρέφη. Όλα τα παραπάνω κατατάσσουν το Σπηλαίο Αγίας Σοφίας στην παγκόσμια επίσημη λίστα των μυθολογικών Σπηλαίων. Είναι επομένως αντιληπτό ότι το σπήλαιο συνδέεται με δεκάδες μύθους και θρύλους. Επίσης, σύμφωνα με άλλους μύθους θέλουν ο πειρατής Μπαρμπαρόσσα να έχει κρύψει εκεί τους θησαυρούς του.
Το εσωτερικό του σπηλαίου Αγίας Σοφίας προκαλεί αμέσως την προσοχή το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Ο Πολύμορφος σταλακτικός διάκοσμος είναι εξαιρετικός με τα θαυμάσια λιθομορφικά συμπλέγματα. Υπάρχουν εντυπωσιακές χρωματικές εναλλαγές του μαύρου, του άσπρου και του κόκκινου που οφείλονται στην χημική σύσταση των πετρωμάτων της περιοχής. Οι αίθουσές του γενικά μπορούν να χαρακτηριστούν στην πλειοψηφία τους ευρύχωρες και το ύψος τους σε μερικά σημεία φθάνει τα επτά μέτρα . Έτσι δεν παρουσιάζεται αίσθημα δυσφορίας από ανεπαρκή αερισμό των αιθουσών στους επισκέπτες.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η πανίδα του σπηλαίου φιλοξενεί ένα σπάνιο ενδημικό είδος ισόποδου, το Kythironiscus Paragamiani που οφείλει το ονομά του στο βιολόγο Κάλουστ Παραγκαμιάν, μέλος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας.