
Εθνικός Δρυμός Οίτης
Ο Εθνικός Δρυμός της Οίτης (ψηλότερη κορυφή ο Πύργος, 2.152 μ.), στον πυρήνα του οποίου διαμορφώνεται ένα ήπιο ανάγλυφο με μεγάλη ποικιλία βιοτόπων και εναλλασόμενα λιβάδια όπως αυτό της Καταβόθρας στο οροπέδιο Λιβαδιές, με πλούσια υποαλπική βλάστηση, όπου κυριαρχεί η αγροστώδης μαραβίτσα ή τούφα, είδη αστραγάλου, γκενίστας, παλαμονίδας και πολλά ενδημικά φυτά των βουνών της Ελλάδας.
Η μικρή αλπική λίμνη, κοντά στο ορεινό καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. στην θέση Τράπεζα, αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σημείο του οροπεδίου. Λίγο πιο ψηλά δεσπόζει η κορυφή Γρεβενό (2.117 μ.), όπου η θέα προς τα Βαρδούσια και την Γκιώνα κόβει την ανάσα. Στο οροπέδιο βρίσκεται επίσης και το εντυπωσιακό σπηλαιοβάραθρο της Καταβόθρας (1.775 μ.), ένα σημείο όπου τα γάργαρα νερά χάνονται κάτω από τον βράχο για να βγούν μετά από απόσταση χιλιομέτρων στην απόκρημνη χαράδρα του Γοργοποτάμου με τους καταρράκτες.
Από τα οροπέδια της Οίτης πηγάζουν τρία ποτάμια, ο Γοργοπόταμος (ο αρχαίος Δύρας), ο Ασωπός και ο αρχαίος Ιναχος (Βίστριτσα), που καταλήγουν στον Σπερχειό, ενώ διάφορα ρέματα συμβάλλουν στη διαμόρφωση του ποταμού Μόρνου. Στην περιοχή υπάρχει ένα πλήθος από παραδοσιακές βρύσες, όπως η Αμαλιόβρυση (από την Βασίλισσα Αμαλία, η οποία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Οθωνα επισκέφτηκε επανειλημμένα την περιοχή της Οίτης), η Περδικόβρυση και η βρύση του Καλόγερου (Χότζα), καθώς και πλούσιες πηγές, πολλές από τις οποίες μετατρέπονται σε εποχικές λίμνες (μεσογειακά εποχικά λίμνια), όπως ο Ρουφιάς, τα Βελούχια, η Ασπρόβρυση, η Κυδωνιά και πολλές άλλες. Η πλούσια βλάστηση, αποτέλεσμα τόσο της σύστασης των εδαφών, όσο και των ειδικών κλιματικών συνθηκών, δίνει ιδιαίτερη αξία στον χαρακτήρα του βουνού, που θεωρείται ένα από τα αγαπημένα βουνά των φυσιολατρών, των πεζοπόρων, των ορειβατών και των ποδηλατών.
Η Οίτη κρύβει έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο, με αξιοσημείωτα είδη που εντυπωσιάζουν με την ομορφιά τους, όπως ο νάρκισσος των ποιητών, κρίνα, κρόκοι, ορχιδέες, βιόλες, καμπανούλες, κενταύριες, πρίμουλες, ίριδες κ.α., γι' αυτό και είναι γνωστή «ως βουνό των λουλουδιών». Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η βερονίκη, ενδημικό φυτό της Οίτης, απαντάται δηλαδή μόνο στην Οίτη και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Στην χλωρίδα του Δρυμού, που μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 1.149 είδη φυτών (περίπου το 1/5 της ελληνικής χλωρίδας), συγκαταλέγονται εκτός από το κεφαλλονίτικο έλατο, οι φυλλοβόλες δρυς, τα πουρνάρια, οι κουμαριές, οι κέδροι, οι ιτιές, τα σκλήθρα και μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα δένδρα και πυκνούς θαμνώνες από χρυσόξυλο, κουτσουπιά, αριά, μελιό, γαύρο, σφεντάμι, κοκκορεβυθιά, κράταιγο, ίταμο, προύνο, ρούδια, τη σπανιότατη άρκευθο (βουνοκυπάρισσο), κ.α.
Στον Εθνικό Δρυμό εκτείνεται καταφύγιο Αγριας Ζωής, θηραμάτων και σπάνιων ειδών ζώων και πτηνών, ειδικά προστατευμένο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πανίδα του Δρυμού χαρακτηρίζεται από τα αγριόγιδα, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία «Σχεδόν Απειλούμενα – Near Threatened» (NT) είδη για την Ελλάδα (σύμφωνα με τα κριτήρια της IUNC), καθώς και από τα αγριογούρουνα, τα ελάφια, τα ζαρκάδια, την αγριόγατα, τη βίδρα, το λαγό, το λύκο, τους σκίουρους, τον ασβό, το κουνάβι αλλά και από την αρκούδα που έχει κάνει την επανεμφάνισή της τα τελευταία χρόνια.
Την πτηνοπανίδα συνθέτουν τα μεγάλα αρπακτικά όπως το όρνιο, ο δενδρογέρακας, το διπλοσάινο, η γιδοβυζάστρα, ο ασπροπάρης, ο φιδαετός, ο χρυσαετός, ο πετρίτης καθώς και έξι είδη δρυοκολαπτών, ανάμεσά τους η σταχτοτσικλιτάρα, είδος της Κεντρικής Ευρώπης, σπάνιο για την Ελλάδα, καθώς επίσης η πετροπέρδικα και ο τσαλαπετεινός .
Αξιοσημείωτη περίπτωση απότελεί η καταγραφή φωλιάσματος μαυροπελαργού, καθώς το είδος αυτό θεωρείται σπάνιος επισκέπτης στην Ελλάδα. Εχουν καταγραφεί ακόμα αρκετά είδη ερπετών και πέντε είδη ιχθυοπανίδας, ανάμεσά τους και η άγρια πέστροφα και ο ποταμοκέφαλος της Μακεδονίας. Στις λιμνούλες του οροπεδίου Λιβαδιές, αλλά και σε όλα τα εποχικά νερά της ανώτερης ζώνης του Δρυμού με την πλούσια υποαλπική βλάστηση, αναπαράγονται μικρά αμφίβια, όπως ο σπάνιος αλπικός τρίτωνας (triturus alpestris).
Η Οίτη είναι ενταγμένη στο Δίκτυο Natura 2000, ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευομένων περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και είδη (φυτά και ζώα) που είναι σημαντικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Οίτη απαντώνται συνολικά τρεις περιοχές του Δικτύου Natura και συγκεκριμένα μια Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τον «Εθνικό Δρυμό Οίτης – Κοιλάδα Ασωπού» και δύο Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, τις επονομαζόμενες «Εθνικός Δρυμός Οίτης» και «Φαράγγι Γοργοποτάμου».
Στην ευρύτερη περιοχή της Οίτης υπάρχουν επίσης δύο καταφύγια Αγριας Ζωής, δηλαδή φυσικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη σημασία ως σημαντικοί τόποι ανάπτυξης της άγριας χλωρίδας ή ως βιότοπος αναπαραγωγής, διατροφής και διαχείμασης ειδών της άγριας πανίδας, τα επονομαζόμενα «Σκασμένη Φραντζή – Δυό Βουνά» και «Οίτη – Παύλιανη».