Φωτο: © Υπηρεσία Φάρων Πολεμικού Ναυτικού
Translate 
Φάρος Μονεμβασία 4020
Ο φάρος λειτούργησε για πρώτη φορά στις 13 Ιανουαρίου 1897 αφού πρώτα είχε προηγηθεί η εγκατάσταση του φαροφύλακα στις 27 Δεκεμβρίου 1896. Αρχικά λειτούργησε με διοπτρική φωτιστική συσκευή πετρελαίου, με χαρακτηριστικό ερυθρό φως και φωτοβολία 8 ναυτικά μίλια. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε σβηστός λόγω φθορών που υπέστη από τα στρατεύματα κατοχής αλλά επαναλειτούργησε το 1945 αφού πρώτα επισκευάστηκε. Το 1951 το φωτιστικό σώμα μεταφέρθηκε λόγω των ζημιών του κτηρίου, σε μεταλλική κατασκευή δίπλα στον παλιό κτήριο του φάρου. Το 1995 μετατράπηκε σε αυτόματο ηλιακό με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 5 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 11 ναυτικά μίλια.
Ο φάρος βρίσκεται στη θέση Λειψωνά στην ανατολική άκρη της ομώνυμης χερσονήσου, βόρεια της παλαιάς πόλης της Μονεμβασιάς. Το κτηριακό συγκρότημα του φάρου περιλαμβάνει τετράγωνο πύργο ύψους 6,5 μέτρων, την παλιά οικία του φαροφύλακα και μικρότερα βοηθητικά κτίσματα. Εσωτερικά, μαρμάρινη λαξευτή σπειροειδής σκάλα οδηγεί στο μεταλλικό κλωβό όπου είναι τοποθετημένα τα φωτιστικά μηχανήματα. Το συγκρότημα χαρακτηρίζεται από στρατιωτική λιτότητα και ακολουθεί βασικές γεωμετρικές φόρμες και απλές γραμμές. Το 2015 έγιναν εργασίες αποκατάστασης των φθορών με χρηματοδότηση που εξασφάλισε η Περιφέρεια Πελοποννήσου από χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε δωμάτιο παράπλευρου κτίσματος δημιουργήθηκε και λειτουργεί μικρό εκθετήριο με θέμα το Ελληνικό φαρικό δίκτυο και το Φάρο της Μονεμβασιάς. Στο φάρο διαμένει φαροφύλακας που φροντίζει για την επιχειρησιακή λειτουργία και συντήρηση του φάρου.
Ο φάρος της Μονεμβασιάς με εστιακό ύψος 15 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας απέχει 580 περιπου μέτρα από την είσοδο του κάστρου. Η πρόσβαση γίνεται είτε με πλωτό σκάφος από τον λιμένα της παλαιάς Μονεμβασίας είτε μέσω ενός κακοτράχαλου μονοπατιού που ξεκινά μέσα από το κάστρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος.
Φωτογραφία: Υπηρεσία Φάρων Πολεμικού Ναυτικού
Οι φάροι ανήκουν στη δικαιοδοσία της Υπηρεσίας Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού και διέπονται από τους κανονισμούς που αφορούν σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η επίσκεψη σε πέτρινο φάρο της Ελληνικής επικράτειας είναι εφικτή μόνον μετά την παροχή ειδικής άδειας στους ενδιαφερόμενους επισκέπτες. Ο κάθε ενδιαφερόμενος που θέλει να επισκεφθεί ένα φάρο θα πρέπει στον κάτωθι σύνδεσμο https://www.mod.mil.gr/aitimata-koinonikon-drastiriotiton/ του ΥΠΕΘΑ να ακολουθήσει τις διαδικασίες που προβλέπονται ώστε να υποβάλει το αίτημά του. Εφόσον ο αιτών λάβει έγκριση του αιτήματος του, έχει το δικαίωμα να επισκεφτεί τον φάρο που επέλεξε στην καθορισμένη ημερομηνία και κατά περίπτωση συνοδεύεται και από τον φαροφύλακα.
Δικαίωμα να επισκεφτούν ένα πέτρινο φάρο έχουν ιδιώτες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, αθλητικοί σύλλογοι, ομάδες περιπατητών, συστήματα προσκόπων, επιστημονικές ομάδες και οποιοσδήποτε επιθυμεί να επισκεφτεί ένα φάρο. Λόγω του ότι οι περισσότεροι πέτρινοι φάροι βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές οι επισκέπτες προσεγγίζουν και παραμένουν στον χώρο του φάρου με δική τους αποκλειστικά ευθύνη. Οι επισκέπτες οφείλουν να σέβονται την περιοχή και το κτίριο του φάρου. Η είσοδος στο κτίριο του φάρου επιτρέπεται αποκλειστικά και μόνο όταν αναφέρεται ρητά στην εκδοθείσα άδεια επισκέψεως και μόνο με την παρουσία του φαροφύλακα ή άλλου εκπροσώπου της Υπηρεσίας Φάρων. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται η πρόσβαση των επισκεπτών στον πύργο του φάρου και απαγορεύεται η οποιαδήποτε οικονομική εκμετάλλευση της επίσκεψης στον φάρο.
Τετραγωνικό θυλάκιο με σιδηρόπλεκτο οβελό