Μονή Παναγίας Φανερωμένης

Translate English Version

Μονή Παναγίας Φανερωμένης

Ανάμεσα στους βράχους και τις σπηλιές του όρους Σταυρός, σε υψόμετρο 540 μέτρων από την θάλασσα, βρίσκεται κτισμένη η μονή της Παναγίας της Φανερωμένης ή Παναγία Γουρνιών, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι. Μια “αετοφωλιά”, με εκπληκτική θέα στον κόλπο του Μιραμπέλου, βορειοδυτικά του παραλιακού χωριού Παχειά Άμμος, Ιεράπετρας.

Η μονή εκτείνεται σε δύο επίπεδα. Στο χαμηλότερο βρίσκουμε διώροφα και τριώροφα κτήρια σε συμπαγή διάταξη, με τους εξωτερικούς τους τοίχους κατά τέτοιον τρόπο που να σχηματίζουν τείχος. Χαρακτηριστικά επίσης είναι τα πολύ μικρά παράθυρα, που χρησίμευαν ως πολεμίστρες, αλλά και οι τρεις ημικυλινδρικές σκοπιές στην βόρεια πλευρά, που ενίσχυαν τον φρουριακό χαρακτήρα της μονής. Τέλος, ενδεικτική είναι και η οπή πάνω από την κύρια είσοδο, η επονομαζόμενη “ζεματίστρα”, από την οποία έριχναν καυτό λάδι σε όσους προσπαθούσαν να παραβιάσουν τον χώρο του μοναστηριού. Στο υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται το παλαιότερο κτίσμα, το σπηλαιώδες δίκλιτο(νάρθηκας και κυρίως ναός) καθολικό της μονής, το οποίο χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο (961-1204) και ένα ακόμη σπήλαιο, το οποίο επικοινωνεί με τον κυρίως ναό μέσω του ιερού. Σ’ αυτό το σπήλαιο ρέει νερό και γι αυτό ονομάζεται χώρος αγιάσματος.

Σύμφωνα με τον θρύλο, το εικόνισμα της Θεοτόκου βρέθηκε από έναν βοσκό, που από περιέργεια ακολούθησε το κριάρι-οδηγό του κοπαδιού που χανόταν κάθε μεσημέρι. Παρατήρησε, ότι ο κριός έμπαινε σε μια σπηλιά και έπινε νερό. Όταν πλησίασε τον βράχο, από τον οποίο έρρεε το νερό, του φανερώθηκε το εικόνισμα της Παναγίας. Χωρίς να χάσει καιρό, ο βοσκός έβαλε το εικόνισμα στο σακίδιό του και επέστρεψε στο χωριό. Το επόμενο πρωί, προς μεγάλη του έκπληξη, διαπίστωσε ότι η εικόνα έλειπε και αποφάσισε να ξαναπάει στο μέρος που την βρήκε. Πράγματι, η εικόνα βρισκόταν στο ίδιο ακριβώς σημείο. Προσπάθησε να την ξαναπάρει και άλλες φορές αλλά μάταια, αφού η εικόνα της Παναγίας χανόταν και εμφανιζόταν στον ίδιο σημείο που την είχε βρει, μέσα στην σπηλιά. Αφού διηγήθηκε το περιστατικό στους συγχωριανούς του, αποφασίστηκε να παραμείνει το εικόνισμα στην σπηλιά και να οικοδομηθεί εκεί μοναστήρι, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στην Ζωοδόχο Πηγή.

Η μονή Παναγίας Φανερωμένης αποτελεί ένα ιστορικό μοναστήρι, αφού λόγω θέσης ήταν ο απόμερος μυστικός τόπος επαναστατικών συνελεύσεων και το θαυματουργό καταφύγιο των κυνηγημένων Κρητών, τόσο στα χρόνια της ενετικής όσο και της τουρκικής υποδούλωσης. Λέγεται, ότι εδώ λειτούργησε το πρώτο κρυφό σχολείο. Το σχολείο που ανέλαβε να ολοκληρώσει την παιδεία, της μόλις πέντε ετών Ροδάνθης. Της μετέπειτα εμπνευσμένης ηρωίδας, που με την βοήθεια και προστασία της Παναγίας της Φανερωμένης, πραγματοποίησε αμίμητες πράξεις αυτοθυσίας. Κατορθώματα, που προκαλούσαν τον φόβο και το δέος στους Τούρκους κατακτητές.

Η Ιερά Μονή, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της ανατολικής Κρήτης, προσφέροντας στους χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, τις δωρεές της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ιδιαίτερα στις 15 Αυγούστου, αλλά και όλο το πρώτο δεκαπενθήμερο, προσκυνητές συρρέουν για να διαμείνουν στην μονή, συμμετέχοντας ενεργά στις εκκλησιαστικές λειτουργίες, γεμίζοντας από πίστη, ελπίδα, αγαλλίαση και ειρήνη.

Το μοναστήρι απέχει περίπου 24 χιλιόμετρα τόσο από την Ιεράπετρα όσο και από τον Άγιο Νικόλαο και η πρόσβαση γίνεται από το κεντρικό οδικό δίκτυο. Από τον Άγιο Νικόλαο, με κατεύθυνση την Ιεράπετρα, λίγο πριν το χωριό Παχειά Άμμος, συναντάμε παράκαμψη και συνεχίζουμε τον ανηφορικό δρόμο προς την μονή για άλλα 6 χιλιόμετρα.