Οικία Παύλου Νιρβάνα Σκοπέλου

Translate English Version

Οικία Παύλου Νιρβάνα Σκοπέλου

Ένα σημαντικό νεότερο μνημείο της Μαγνησίας, η οικία Νιρβάνα στη Σκόπελο, επισκευάστηκε και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Την ευθύνη και επίβλεψη όλου του έργου ανέλαβε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του Υπουργείου Πολιτισμού.

Στο σπίτι αυτό πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο νεοέλληνας λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας, ο οποίος καταγόταν από το νησί και το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης. Είναι χτισμένο στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού της Σκοπέλου, στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη, πλάι στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, με θέα την αμφιθεατρική Χώρα και το γραφικό λιμάνι της Σκοπέλου. Το σπίτι αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα και αντιπροσωπευτικότερα δείγματα της τοπικής σκοπελίτικης Λαϊκής Αρχιτεκτονικής, “Μακεδονικού Τύπου”, χωρίς μεταγενέστερες αλλοιώσεις και αλλαγές και κτίστηκε στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα.

Για τους παραπάνω λόγους, το 1965 χαρακτηρίστηκε με υπουργική απόφαση από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία. Πρόκειται για διώροφο κτίσμα με ημιυπόγειο, λιθόκτιστο στο μεγαλύτερο μέρος του εκτός από την πρόσοψη και την ανατολική πλευρά του ορόφου που είναι κατασκευασμένες από τσατμά. Η πρόσοψη του ορόφου προβάλλει έντονα έξω από το περίγραμμα της βάσης του κτιρίου δημιουργώντας ένα ενιαίο σαχνισί, που είναι το χαρακτηριστικότερο στοιχείο των σπιτιών Μακεδονικού Τύπου στη Σκόπελο. Η κάτοψη του σπιτιού έχει σχήμα Γ και αναπτύσσεται σε τρεις στάθμες, το ημιυπόγειο, το ισόγειο και τον πρώτο όροφο. Το ημιυπόγειο είναι διαμορφωμένο σε διάφορα επίπεδα και περιλαμβάνει τρεις χώρους, που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες και κελάρια για την αποθήκευση των προϊόντων της χρονιάς. Το ισόγειο επικοινωνεί απευθείας με το καθημερινό δωμάτιο, που από τη διαμόρφωση του φαίνεται ότι στην αρχική του μορφή χρησιμοποιούταν για οικοτεχνική και εμπορική δραστηριότητα. Εκτός από το καθημερινό δωμάτιο, που είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από τα υπόλοιπα, η στάθμη αυτή έχει και άλλα δύο χειμωνιάτικα δωμάτια με τζάκι. Ο πρώτος όροφος περιλαμβάνει τρία δωμάτια, τα δύο εκ των οποίων επικοινωνούν μεταξύ τους με εσωτερικές δίφυλλες πόρτες και χρησιμοποιούνταν ως χώροι υποδοχής, ενώ το τρίτο ήταν υπνοδωμάτιο. Στη νοτιοδυτική πλευρά του οικοπέδου υπάρχει το παράσπιτο, στο οποίο ήταν χωροθετημένη η κουζίνα του σπιτιού και το αποχωρητήριο, ενώ το υπόλοιπο οικόπεδο είναι περιφραγμένο με ψηλό λιθόκτιστο αυλόγυρο, που δημιουργεί στο εσωτερικό του μια μικρή κλειστή αυλή.

Η οικία Νιρβάνα αγοράστηκε στις 18.12.1998 από το Δήμο Σκοπέλου. Το 2002 η επισκευή της οικίας εντάχτηκε στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου, ύστερα από μελέτη που συνέταξε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του ΥΠΠΟ. Οι επισκευαστικές εργασίες, που άρχισαν τον Ιούλιο το 2004 και τελείωσαν το Νοέμβριο του 2005, σεβάστηκαν απόλυτα το παραδοσιακό χαρακτήρα του κτιρίου. Το κτίριο αποκαταστάθηκε και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου. Για το λόγο αυτό τοποθετήθηκαν όλες οι απαραίτητες σύγχρονες εγκαταστάσεις (ηλεκτρολογικά, ύδρευση, συστήματα θέρμανσης, συναγερμού, πυρασφάλειας κτλ.), ώστε να πληρεί τις προϋποθέσεις ενός σύγχρονου εκθετηρίου.