
Μονή Αγίου Νικολάου
Η Μονή Αγίου Νικολάου είναι μετόχι της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους. Το μοναστηριακό συγκότημα είναι κτισμένο επάνω σε δύο μικρά νησάκια που βρίσκονται μέσα στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος. Μία ξύλινη πεζογέφυρα συνδέει τα δύο νησάκια και μία δεύτερη συνδέει το πρώτο νησάκι με τη στεριά.
Στο πρώτο νησάκι βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (του «νοικοκύρη»), ενώ στο δεύτερο βρίσκεται το παρεκκλήσιο της Παναγίας της Παντάνασσας όπου υπάρχει και αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας που βρίσκεται στη Μονή Βατοπαιδίου.
Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή του Πόρτο Λάγος, η οποία τα χρόνια της τουρκοκρατίας ανήκε σε έναν μπέη, μόναζε κάποιος άγιος ασκητής. Όταν η κόρη του μπέη αρρώστησε, θεραπεύτηκε με τη βοήθεια του ασκητή. Ως δείγμα ευγνωμοσύνης, ο μπέης δώρισε την περιοχή στη Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους. Σύμφωνα με άλλη παλαιότερη παράδοση το μετόχι του Αγίου Νικολάου εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Νεκτάριο υπό την παρουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκαδίου. Ο αυτοκράτορας αφιέρωσε την περιοχή για να ευχαριστήσει την Παναγία που τον έσωσε όταν ναυάγησε στο πέλαγος, καθώς επέστρεφε από την Ρώμη.
Στην περιοχή προϋπήρχε ο ναός των Αγίων Θεοδώρων (ερείπια του σώζονται έξω από το Πόρτο Λάγος) και αυτός είναι ο λόγος που στο τέμπλο της μονής υπάρχει η εικόνα των Αγίων Θεοδώρων. Κατά την παράδοση εμφανίστηκε ο Άγιος Νικόλαος και είπε ότι «εγώ θα είμαι ο προστάτης ως θαλασσινός άγιος» και έτσι μετονομάσθηκε ο ναός στη μνήμη του Αγίου Νικολάου. Το σημερινό κτίσμα χτίστηκε το 1904, πάνω σε προγενέστερους ναούς, που το αποδεικνύουν οι εικόνες του τέμπλου που είναι του 18ου αιώνα (περίπου το 1850). Παλιότερα δεν υπήρχε γέφυρα που να συνδέει το νησάκι με τη στεριά. Ο κόσμος πηγαινοερχόταν με βάρκα. Ούτε το εκκλησάκι της Παναγίας της Παντάνασσας, όμως δεν υπήρχε και η γέφυρα προς αυτό. Το εκκλησάκι της Παναγίας Παντάνασσας χτίστηκε εδώ και 18 χρόνια. Ο Γέροντας – μακαριστός Ιωσήφ, το έφτιαξε και μετέφερε από το Άγιο Όρος την θαυματουργή εικόνα της Παντανάσσης.
Κατά περιόδους η μονή Βατοπεδίου έστελνε οικονόμο και οι Πατέρες ερχόντουσαν στις εορτές και στις πανηγύρεις της μονής του μετοχίου αλλά και σε συνεργασία με τους τοπικούς ψαράδες για την εκμετάλλευση της λίμνης. Υπάρχουν τα ονόματα των παλαιών πατέρων που υπηρέτησαν στο μετόχι, όπως επάνω στο καμπαναριό του Ιγνατίου του Ιερομονάχου, και πάρα πολλών άλλων στο τέμπλο, στις εικόνες. Τα τελευταία πενήντα χρόνια, ίσως και περισσότερο, λόγω της λειψανδρίας της μονής Βατοπεδίου, που είχε περιπέσει σε παρακμή λόγω και της ιδιορρύθμου καταστάσεως της μονής, δεν υπήρχαν Πατέρες και λόγω των εθνικών καταστάσεων πάντοτε υπήρχε κάποιος φύλακας που η μονή τον πλήρωνε για να προσέχει το μετόχι.
Το 2003, αποφασίστηκε από τον Γέροντα με τη σύμφωνη γνώμη και του ηγουμένου, του Γέροντος Εφραίμ, να έρθει μια μικρή αδερφότητα από το μοναστήρι του Βατοπαιδίου εδώ. Στην αρχή ήρθαν τρεις Πατέρες και άρχισαν την λειτουργική ζωή του μετοχίου, ένα μικρό μοναστηράκι, κάνοντας καθημερινά τον όρθρο, και τη Θεία Λειτουργία.
Στη Μονή υπάρχει σήμερα μία μοναστική αδελφότητα η οποία προέρχεται από την Μονή Βατοπαιδίου και ακολουθεί καθημερινό πρόγραμμα ιερών ακολουθιών. Το μοναστήρι αποτελεί πνευματικό κέντρο για τους κατοίκους της περιοχής και ο συνδυασμός του ήρεμου προστατευόμενου τοπίου του υγροτόπου με την πνευματικότητα του μοναστηριού, αποπνέει μια σχεδόν μυστικιστική αίσθηση, Οι επισκέπτες εκτός από το μοναστήρι και το παρεκκλήσι μπορούν να απολαύσουν και την υπέροχη θέα προς το Θρακικό πέλαγος. Καθημερινά συγκεντρώνει πλήθος πιστών. Τo κоντινότερo χωριό είναι τо λιμάνι τoυ Πόρτо Λάγoς кαι τо χωριό Φανάρι (Ρoδόπης).