Θεολόγος

Translate

Θεολόγος Θάσος

Ο Θεολόγος είναι κτισμένος στο νοτιοανατολικό τμήμα της Θάσου, σε υψόμετρο 240 μέτρων. Απέχει 50 χιλιόμετρα από τον Λιμένα Θάσου και 10 χιλιόμετρα από τον Ποτό Θάσου. Πρόκειται για ένα ανακηρυγμένο παραδοσιακό οικισμό που διατηρεί τον ιστορικό του χαρακτήρα. Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα ο Θεολόγος ήταν το κεφαλοχώρι του νησιού, ενώ ακόμη και σήμερα, αντίθετα με τα υπόλοιπα ορεινά χωριά, είναι ζωντανό χωριό με πολλούς κατοίκους. Το χειμώνα οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία ενώ το καλοκαίρι με τον τουρισμό.

Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για το Θεολόγο παρουσιάζεται το έτος 1287. Ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος αναφέρει, ότι η μονή Φιλοθέου του Αγ. Όρους, είχε μετόχι στο όνομα του Ευαγγελιστή και Θεολόγου Ιωάννη, στην τοποθεσία του σημερινού χωριού, απ΄ όπου πήρε και το όνομά του, ενώ υπήρξε διοικητική πρωτεύουσα της Θάσου κατά την τούρκικη κατοχή (1455-1813) και κατά την αιγυπτιακή εξουσία (1813-1902). Τούρκοι έποικοι εμφανίζονται στο Θεολόγο μεταξύ 1479 και 1538. Από τότε και έπειτα αρχίζει να εξελίσσεται σε μεγάλο κεφαλοχώρι με δύο οικισμούς «Άνω και Κάτω Πολίτες», δύο ενορίες και δύο σχολεία. Οι κάτοικοι βέβαια έμειναν στενά συνδεδεμένοι και με τους παραλιακούς οικισμούς Ποτού και Αστρίς όπου είχαν τα κτήματά τους.

Ο Θεολόγος φέρεται εκείνη την εποχή άρρηκτα συνδεδεμένος με τα μετόχια των Αγιορείτικων μονών του Δοχειαρίου, του Διονυσίου και του Παντοκράτορος. Παράλληλα, σύμφωνα με οθωμανική απογραφή του 1519 ο Θεολόγος ήταν ο πολυπληθέστερος οικισμός του νησιού. Στις 30 Μαρτίου του 1813 παραχωρήθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θάσο στον Μωχάμετ Αλή της Αιγύπτου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία να διατηρεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί του νησιού. Λίγα χρόνια αργότερα οι κάτοικοί του θα συμμετάσχουν ενεργά στην ελληνική επανάσταση του 1821, χωρίς όμως να πετύχουν την απελευθέρωση.  Ο Θεολόγος άκμασε επί αιγυπτιοκρατίας, απέκτησε σχετική αυτονομία και αποτέλεσε πρωτεύουσα ολόκληρου του νησιού μέχρι περίπου το 1840. Μετά τις αποτυχημένες ελληνικές εξεγέρσεις του 1878 κατέφυγαν στον Θεολόγο ελληνικές οικογένειες από την Ήπειρο και τη Μακεδονία.. Ο Θεολόγος απελευθερώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θάσο την 18η Οκτωβρίου του 1912.

Στον Θεολόγο υπάρχουν αρκετές εκκλησίες κατά τη μεταβυζαντινή αλλά και την πιο πρόσφατη χρονική περίοδο: Από αυτές ξεχωρίζουν η εκκλησία της Παναγίας ή Παναγούδας κοντά στο ρέμα της Αγίας Βασιλικής η οποία χτίστηκε το 1633 και ανακατασκευάστηκε γύρω στο 1780, ο Άγιος Δημήτριος (κτίσμα του 1803), η Αγία Παρασκευή (χτίστηκε το 1843, πιθανότατα στη θέση παλιότερου ομώνυμου ναού), ο ναός της Γέννησης του Τιμίου Προδρόμου νοτιοανατολικά του χωριού και ο Άγιος Γεώργιος (αμφότεροι κτίσματα του 1844) .

Άλλα αξιοθέατα του Θεολόγου είναι οι καταρράκτες της Κεφαλόγουρνας, τα παλιά ασβεστοκάμινα, το λαογραφικό μουσείο, το αρχοντικό Χατζηγιώργη και ένα παλιό πετρόκτιστο γεφύρι. Σημαντική εκδήλωση του Θεολόγου αποτελεί το δρώμενο της αναπαράστασης του θιασίτικου γάμου. Ο Θασίτικος γάμος που αποτελεί αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου, συγκεντρώνει ντόπιους και παραθεριστές σε ένα ξέφρενο τοπικό γλέντι, μοναδικό για την αυθεντικότητά του σε ολόκληρη την περιοχή.

Στον οικισμό υπάρχουν λιθόστρωτα στνά δρομάκια και σπίτια μοναδικής αρχιτεκτονικής. Τέτοια είναι το αρχοντικό της Ελένης Τζιάτα, το πατρικό του συγγραφέα Βασίλη Βασιλικού και του Χατζηγιώργη που φιλοξενεί και τον πολιτιστικό σύλλογο. Το 1979 ανακηρύχτηκε διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός και θεσπίστηκαν προδιαγραφές ως προς την επισκευή και ανακαίνιση των σπιτιών. 

Σήμερα το χωριό αποτελεί τουριστικό προορισμό συγκεντρώνοντας πολλούς ξένους ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Φημίζεται για το καλό φαγητό (ξακουστό κατσικάκι στη σούβλα), το μέλι του κα γλυκά του κουταλιού.