Φάρος Γαύριο 8020
Ο φάρος στο Γαύριο κατασκευάστηκε το 1874 από τη Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Αρχικά λειτούργησε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Ο φανός του ήταν διοπτρικός και εξέπεμπε χαρακτηριστικό σταθερό ερυθρό με φωτοβολία τα 5 ναυτικά μίλια. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καταστράφηκε από του Γερμανούς και παρέμεινε σβηστός. Επαναλειτούργησε το 1945 στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1953 τα μηχανήματα πετρελαίου αντικαταστάθηκαν και ο φάρος λειτούργησε ως αυτόματος πυρσός ασετιλίνης μέχρι το 1984, οπότε και μετατράπηκε σε ηλιακό με χαρακτηριστικό μια λευκή αναλαμπή ανά 6 δευτερόλεπτα και φωτοβολία τα 8 ναυτικά μίλια.
Ο φάρος στέκει ανενεργός και ερειπωμένος εδώ και αρκετά χρόνια με κατεστραμμένο τον κλωβό και το φωτιστικό μηχάνημα. Η λειτουργία του έχει αντικατασταθεί από αυτόματο φανάρι τοποθετημένο σε χωροδικτυωματικό πύργο. Έπειτα από τις ενέργειες της εθελοντικής ομάδας εργασίας το κτίσμα του φάρου κρίθηκε από το Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων ως «Διατηρητέο Ιστορικό Νεότερο Μνημείο – ΦΕΚ 341/ΑΑΠ/27-9-13). Ο πύργος είναι κυκλικός, ύψους 8 μέτρων. Δίπλα υπάρχει διώροφη οικία φαροφυλάκων. Είναι από τους ελάχιστους φάρους του ελληνικού δικτύου που η κατοικία των φυλάκων έχει δυο ορόφους ενώ αποτελεί μοναδική περίπτωση ως προς την εξωτερική σκάλα ανόδου (σε άλλες περιπτώσεις η σκάλα είναι εσωτερικά του πύργου). Το κτίριο έχει κατασκευαστεί σε τρεις φάσεις. Αρχικά η οικία ήταν ισόγεια. Εν συνεχεία προστέθηκε ένας δεύτερος όροφος, ενώ λίγο αργότερα κατασκευάστηκε ένα συνοδευτικό κτίσμα παραπλεύρως.
Ο φάρος στο Γαύριο βρίσκεται στην δυτική ακτή της Άνδρου και συγκεκριμένα στην άκρη Καστρί, σε εστιακό ύψος 96 μέτρων. Η πρόσβαση στον φάρο γίνεται οδικώς από το λιμάνι του νησιού.
Οι φάροι ανήκουν στη δικαιοδοσία της Υπηρεσίας Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού και διέπονται από τους κανονισμούς που αφορούν σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η επίσκεψη σε πέτρινο φάρο της Ελληνικής επικράτειας είναι εφικτή μόνον μετά την παροχή ειδικής άδειας στους ενδιαφερόμενους επισκέπτες. Ο κάθε ενδιαφερόμενος που θέλει να επισκεφθεί ένα φάρο θα πρέπει στον κάτωθι σύνδεσμο https://www.mod.mil.gr/aitimata-koinonikon-drastiriotiton/ του ΥΠΕΘΑ να ακολουθήσει τις διαδικασίες που προβλέπονται ώστε να υποβάλει το αίτημά του. Εφόσον ο αιτών λάβει έγκριση του αιτήματος του, έχει το δικαίωμα να επισκεφτεί τον φάρο που επέλεξε στην καθορισμένη ημερομηνία και κατά περίπτωση συνοδεύεται και από τον φαροφύλακα.
Δικαίωμα να επισκεφτούν ένα πέτρινο φάρο έχουν ιδιώτες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, αθλητικοί σύλλογοι, ομάδες περιπατητών, συστήματα προσκόπων, επιστημονικές ομάδες και οποιοσδήποτε επιθυμεί να επισκεφτεί ένα φάρο. Λόγω του ότι οι περισσότεροι πέτρινοι φάροι βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές οι επισκέπτες προσεγγίζουν και παραμένουν στον χώρο του φάρου με δική τους αποκλειστικά ευθύνη. Οι επισκέπτες οφείλουν να σέβονται την περιοχή και το κτίριο του φάρου. Η είσοδος στο κτίριο του φάρου επιτρέπεται αποκλειστικά και μόνο όταν αναφέρεται ρητά στην εκδοθείσα άδεια επισκέψεως και μόνο με την παρουσία του φαροφύλακα ή άλλου εκπροσώπου της Υπηρεσίας Φάρων. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται η πρόσβαση των επισκεπτών στον πύργο του φάρου και απαγορεύεται η οποιαδήποτε οικονομική εκμετάλλευση της επίσκεψης στον φάρο.
Σιδηρόπλεκτος οβελός με εξώστη