Εγκαταλειμμένα Χωριά

Η Βάθεια αποτελεί χωριό και οχυρωμένο οικισμό του Δημοτικού διαμερίσματος Βάθειας. Απέχει 105 χιλιόμετρα νότια από τη Σπάρτη, 33 χιλιόμετρα από την Αρεόπολη και 59 από το Γύθειο. Από την Αθήνα θα χρειαστούν 305 χιλιόμετρα μέσω Σπάρτης και Γυθείου. O πληθυσμός του οικισμού ήταν 6 κάτοικοι κατά την απογραφή του 2011. Διοικητικά ανήκε στο δήμο Οίτυλου έως το 2011 ενώ με την διοικητική μεταρρύθμιση που επέφερε το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» εντάχθηκε στο νέο δήμο Ανατολικής Μάνης. Γεωγραφικά βρίσκεται σε υψόμετρο 174 μέτρων, 7 χιλιόμετρα βόρεια του ακρωτηρίου Ταίναρο.

Ιστορία

Η Βάθεια αποτελείται από 70 σπίτια και πυργόσπιτα.  Οι περίφημοι πύργοι αποτελούνται από δύο ή τρεις ορόφους, με πολύ μικρά, χαρακτηριστικά παράθυρα. Αυτά τα ανοίγματα ήταν βέβαια πολεμίστρες πίσω από τις οποίες η οικογένεια και οι υπερασπιστές του πύργου αντιστέκονταν στους εισβολείς όπως οι Τούρκοι ή οι πειρατές. Επιπλέον, πολλοί πύργοι είχαν καταχύστρες ή αλλιώς  ζεματίστρες από τις οποίες το λάδι, ή το ζεματιστό νερό έπεφτε στους εισβολείς που προσπαθούσαν να εισβάλουν στον πυργόσπιτο. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές ο οικισμός αυτός είναι γνωστός από τα μέσα του 16ου αιώνα ενώ με την σημερινή του μορφή υπάρχει από τον 18ο αιώνα και έσφυζε από ζωή το 19ο αιώνα. Είχε 300 περίπου κατοίκους όπου ασχολούνταν με την καλλιέργεια δημητριακών, την κτηνοτροφία και το κυνήγι.

Στα τέλη του 19ου αιώνα στράφηκαν προς την καλλιέργεια της ελιάς και στον οικισμό στήθηκαν τέσσερα λιοτρίβια. Στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας άρχισε η φυγή προς τις μεγάλες πόλεις και το 1980 είχαν απομείνει ελάχιστοι κάτοικοι κυρίως ηλικιωμένες γυναίκες. Η Βάθεια ήταν ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός. Μετά το 1980 ο ΕΟΤ αναστήλωσε τους περισσότερους πύργους και τους διαμόρφωσε σε ξενώνες. Ολόκληρος ο οικισμός πάντως αποτελεί μνημείο της αρχιτεκτονικής παράδοσης της ευρύτερης περιοχής 

Οι πύργοι είναι δείγματα λαϊκής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής σε όλον τον ελλαδικό χώρο. Η Βάθεια είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς παραδοσιακούς οικισμούς και σίγουρα ο πιο φωτογραφημένος σε ολόκληρη τη Λακωνική Μάνη. Ο οικισμός όπως ξεπροβάλει ξαφνικά σε μία από τις στροφές του δρόμου, μοιάζει με ακρόπολη χτισμένη στην κορυφή ενός λόφου ενώ βρίσκεται σε απόσταση μόλις 2 χιλιομέτρων από την θάλασσα προσφέροντας έτσι μοναδική θέα προς τη Μεσόγειο θάλασσα.