Δεσποτικό

Translate

Δεσποτικό

Το Δεσποτικό είναι μικρή νησίδα των Κυκλάδων, νοτιοδυτικά της Αντιπάρου. Αν και ακατοίκητη σήμερα, κατά τους προϊστορικούς και αρχαίους χρόνους, η ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στο νησί ήταν έντονη. Η μικρή νησίδα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο τομέα των θαλάσσιων μεταφορών και του εμπορίου λόγω της γεωγραφικής της θέσης στο κέντρο των Κυκλάδων και υπήρξε ασφαλές αγκυροβόλιο για τα πλοία. Το Δεσποτικό ταυτίζεται με την αρχαί Πρεπέσινθο και αναφέρεται κα με την ονομασία Επισκοπή.

Η νησίδα παρουσιάζει έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον αφού έχει εντοπιστεί μεγάλος αριθμός αρχαιολογικών ευρημάτων σε διάφορα σημεία του νησιού. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως έναν δωρικό ναό της αρχαϊκής περιόδου και περισσότερους από 50 πρωτοκυκλαδικούς τάφους καθώς και πλήθος  αντικειμένων όπως κούροι, ειδώλια, αγγεία, αλάβαστρα, πορσελάνινα αγαλματίδια, σπαθιά, γεωργικά εργαλεία και πολλά άλλα. Από τα μέχρι τώρα ευρήματα ξεχωρίζει ένα μεγάλο αρχαϊκό ιερό αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα στη θέση Μάντρα, που πιστεύεται ότι είχε πανελλήνια ακτινοβολία. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ιερό σε έκταση μετά από αυτό της Δήλου και η ακμή του χρονολογείται τον 6^ο αιώνα π.Χ., αλλά οι έρευνες έχουν φέρει στο φως ίχνη λατρείας που ανάγονται στον 8^ο αιώνα π.Χ. Εκτός από τον Απόλλωνα, στο ιερό λατρευόταν η θεά Άρτεμις και η Εστία.

Τα ευρήματα προέρχονται από διαφορετικές χρονολογικές περιόδους και αποτελούν απτά δείγματα της σχέσης του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική. Η έρευνα έχει φέρει στο φως πάνω από 20 κτίρια μεταξύ των οποίων ο αρχαϊκός ναός και το εστιατόριο. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές ξεκίνησαν στα τέλη του 19ου αιώνα από τον αρχαιολόγο Χρήστο Τούντα και συνεχίστηκαν από τον Νίκο Ζαφειρόπουλο. Το πρόγραμμα αναστηλώσεων όπως και οι ανασκαφές συνεχίζονται έως σήμερα και πολλά από τα ευρήματα εκτιθενται πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου.

Η ιστορία του νησιού ξεκίνησε όταν οι Αθηναίοι επικράτησαν στο Αιγαίο και η Δήλος έγινε κέντρο λατρείας και εμπορίου. Μία εξέλιξη που δεν άρεσε στους κατοίκους της Πάρου και της Νάξου με αποτέλεσμα να αναζητήσουν ένα άλλο μέρος για να φτιάξουν το δικό τους ιερό νησί. Έτσι επέλεξαν το Δεσποτικό όπου ανήγειραν μεγάλο ιερό. Η κατοίκηση στο νησί φαίνεται ότι υπήρξε διαρκής έως τον 17ο αιώνα σύμφωνα με γκραβούρες της εποχής και ευρήματα τα Μεσαιωνικής εποχής που το πιστοποιούν. Όταν το 1675 ο  Γάλλος πειρατής Ντανιέλ ηττήθηκε από τους Οθωμανούς στη θαλάσσια περιοχή Αντιπάρου-Δεσποτικού, έκαψε το πλοίο του και αποβιβάστηκε στο νησί. Οι κάτοικοι όμως του νησιού τον παρέδωσαν στους Οθωμανούς. Άλλοι Γάλλοι πειρατές μεταξύ των οποίων ο Υγκό ντε Κρεβαλιέ, ο Οράνζ ο Ονορά και πολλοί ακόμη για να εκδικηθούν λεηλάτησαν το μικρό νησί και έσφαξαν όλους τους κατοίκους. Έκτοτε παραμένει ακατοίκητο αλλά δε παύει να είναι ένα μεγάλο υπαίθριο μουσείο με έντονο αρχαιολογικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον. Η νησίδα έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας.

Εκτός από τα αρχαία, στο Δεσποτικό μπορεί κανείς να απολαύσει τις υπέροχες παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά. Σχεδόν όλες καλύπτονται από άμμο, άλλες μικρές που περιβάλλονται από βραχώδεις σχηματισμούς και άλλες μεγαλύτερες. Όλες όμως προσφέρουν μία μοναδική ηρεμία για όσους αναζητούν στιγμές χαλάρωσης μακριά από τις πολύβουες παραλίες της Πάρου και της Αντιπάρου.

ΦΩΤΟ: Christophe Αnagno