Εθνικός Δρυμός Βίκου Αώου

Translate English Version

Εθνικός Δρυμός Βίκου Αώου

O Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου είναι μια περιοχή προστατευόμενου φυσικού πλούτου, βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων, στο Ζαγόρι τής Ηπείρου. Ανακυρήχτηκε επίσημα εθνικός δρυμός το 1973 και συνορεύει βορειοανατολικά με τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου-Βάλια Κάλντα. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Νatura 2000 και διακρίνεται για τις έντονες εναλλαγές στο φυσικό τοπίο: κατάφυτες πυκνές εκτάσεις αλληλοδιαδέχονται απότομους γκρεμούς.

Η περιοχή Βίκου-Αώου, που αποτελεί έναν από τους δέκα εθνικούς δρυμούς της Ελλάδας, περιλαμβάνει το φαράγγι του Βίκου που αποτελεί και τον πυρήνα του δρυμού καθώς και τμήμα της οροσειράς της Τύμφης, την χαράδρα του Αώου καθώς και μία σειρά από παραδοσιακά διατηρημένους οικισμούς. Έχει ονομαστεί και «Δρυμός των μεγάλων κορυφών», λόγω των απότομων και υψηλών κορυφών της περιοχής, με υψηλότερη αυτήν της Γκαμίλας (2.497μ.) στην Τύμφη. Έχει έκταση 122.250 στρ., από τα οποία τα 34.120 στρ. είναι ο κύριος πυρήνας του. Η περιοχή περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά σπάνιο και ευαίσθητο οικοσύστημα, αυτός είναι και ο λόγος που δεν επιτρέπεται καμία ανθρώπινη δραστηριότητα, εκτός από αυτές που σχετίζονται με την περιήγηση και την αναψυχή κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Στα δυτικά του δρυμού βρίσκεται η χαράδρα του Βίκου που διασχίζει το δυτικό και το κεντρικό Ζαγόρι, ξεκινώντας βόρεια του χωριού Βίκος και καταλήγοντας νοτιοανατολικά στα χωριά Κουκούλι και Κήποι. Έχουν εντοπισθεί ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας από το 40.000 π.Χ.
Το φαράγγι είναι υδατογενές και εκτείνεται σε μήκος 12 χιλιομέτρων και έχει καταγραφεί στο βιβλίο Γκίνες ως το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα παγκοσμίως, καθώς με βάθος άνω των 1.000 μέτρων είναι το βαθύτερο φαράγγι του πλανήτη. Το πλάτος του ποικίλλει από 100 ως 1.000 μέτρα. Ο παραπόταμος του Αώου, ο Βοϊδομάτης, που διατρέχει το φαράγγι έχει νερό μόνο εποχιακά.

Ο ποταμός Αώος στο βόρειο τμήμα τού δρυμού, διασχίζει ιδιαίτερα πυκνή βλάστηση. Το ποτάμι διατρέχει τις πλαγιές της Τύμφης, της Τραπεζίτσας και του Ραδοβουνίου. Το μήκος της χαράδρας είναι συνολικά 8 χιλιόμετρα και το πλάτος της κυμαίνεται από 300 μέτρα ως 2,5 χιλιόμετρα. Είναι γενικά από τους δημοφιλείς προορισμούς για κανώ-καγιάκ και rafting (προσφέρει διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας ανάλογα το τμήμα του ποταμού). Στο ύψος του καταρράκτη του Γράβου βρίσκεται η ιστορική Μονή Στομίου, κτισμένη το 1774. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη μονότοξη γέφυρα του Αώου (1780), η οποία σηματοδοτεί και το βόρειο σύνορο του Δρυμού.

Ενδημικά σπάνια και μοναδικά στη χώρα μας είδη φυτών όπως τα Valeriana epirota, Centaurea pawlovskii, Lilium carniolicum, Ramonda sebrica, Achilea abrotanoides κ.α. κοσμούν το δρυμό και συγκεντρώνουν παγκόσμιο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Τα κυριότερα δάση συγκροτούνται από πλατύφυλλα φυλλοβόλα είδη γαύρων, σφενδάμνων, ιτιών, δρυών και άλλων δένδρων όπως ο πλάτανος, ο φράξος, η φτελιά, η φλαμουριά, η οστρυά, η φουντουκιά κ.λ.π. Η οξιά και τα κωνοφόρα, κέδρο, έλατο, μαύρη και λευκόδερμη πεύκη, συγκροτούν εκτεταμένα αμιγή δάση.
 
Όπως η χλωρίδα, έτσι και η πανίδα παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία ειδών. Στο δρυμό ζει η καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), η βίδρα (Lutra lutra) και πολλά μικρότερα σαρκοφάγα, τρωκτικά, κ.λ.π. Το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra) ζει στις πιο απροσπέλαστες βραχώδεις πλαγιές, ενώ σημαντικός αριθμός ζαρκαδιών (Capreolus capreolus) και αγριογούρουνων (Sus scrofa) διατρέφονται στα πυκνά δάση. Πλούσια είναι και η πτηνοπανίδα που περιλαμβάνει τα περισσότερα είδη που συναντά κανείς σ' ένα τυπικό ορεινό οικοσύστημα, με διάφορα είδη αρπακτικών, δρυοκολάπτη και πλήθος από μικρότερα δασόβια πτηνά και πουλιά της αλπικής ζώνης. Στα δύο κυριότερα ποτάμια του δρυμού ζουν αξιόλογοι πληθυσμοί της πανίδας του γλυκού νερού, όπως ψάρια, ερπετά και αμφίβια, έντομα κ.λ.π.
 
Μέσα στα όρια του δρυμού υπάρχουν ορισμένα από τα κυριότερα χωριά του Ζαγορίου με πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση. Αυτά είναι το Μονοδένδρι, ο Βίκος και τα Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο.